main menu

Επιλέξτε ετικέτα για εμφάνιση των αντιστοιχων αναρτήσεων. Αρχική Σελίδα

Απενεργοποιημένη Λειτουργία

10 Αυγ 2009

Του Άη Γιαννιού του Νηστικάρη...



Λαϊκές δοξασίες…αναρίθμητες συνήθειες γεννεών και γεννεών…όλες αφιερωμένες στον Αη Γιάννη τον Πρόδρομο που αυτήν την ημέρα λέγεται και Νηστευτής…και Νηστικάρης…και Θερμαστής και Ριγολόγος και Κρυαδίτης…Η λαϊκή παράδοση, γραφική για τους σύγχρονους πανεπιστήμονες ορθολογιστές…δεν επιβάλλει...,όπως συνηθίζεται να λέγεται ..απλά τιμά, σέβεται και αγαπά όλους τους Αγίους, κάποιους δε ιδιαίτερα ….Η τελευταία μεγάλη γιορτή του εκκλησιαστικού έτους ,αφιερωμένη στον σεβασμιώτερο όλων των προφητών, στον αρχηγό του αγγελικού τάγματος και όλης της μοναχικής πολιτείας ,αυτόν για τον οποίο ο Χριστός μας ,είπε :ευτυχισμένη η μάνα που γέννησε τέτοιο παιδί …Έστω και νοερά αυτήν την ημέρα γονατίζω και προσκυνώ το χώμα ποτισμένο με το αίμα από τον αποκεφαλισμό του αγγελόμορφου Αγίου, αληθινά ανεκτίμητος θυσαυρός, φυλαγμένος στο Μοναστήρι Του στις Σέρρες…αλλά και όπου αλλού μας οδηγήσουν τα ευλογημένα έθιμα του λαού μας έτσι όπως αποτυπώνονται στην γραφή του εξαιρετικού Γ.Α.Μέγα.

Η σχετική με τον αποκεφαλισμό του Προδρόμου διήγηση της Αγίας Γραφής, έτσι όπως αποτυπώθηκε στις εκκλησιαστικές εικόνες, συγκίνησε βαθύτατα την ψυχή του λαού. Κι η λαϊκή φαντασία που δε γνωρίζει όρια, βλέπει το κεφάλι του Προδρόμου να αναπηδά μέσα στο δίσκο του ηλίου, όταν αυτός ανατέλλει στις 29 Αυγούστου. Όσοι το πιστεύουν αυτό στην Κύπρο (ίσως και αλλού), σηκώνονται πολύ πρωί για να δουν το θέαμα. Το ανοσιούργημα όμως της Ηρωδιάδας έγινε κατά τη λαϊκή πίστη αιτία μεγάλου κακού για την ανθρωπότητα. Οι κακοήθεις πυρετοί που μαστίζουν, κυρίως τον Αύγουστο, τον τόπο μας με τα τρομερά τους ρίγη και τους μεγάλους παροξυσμούς, οφείλονται στην ταραχή που αισθάνθηκε το κεφάλι του καρατομημένου Αγίου. Την αντίληψη αυτή εκφράζουν τα λόγια κάποιου λήμνιου χωρικού:
"Από τότε που αποκεφάλισαν τον Αγιογιάνν' , από τότε έπεσεν η θέρμη στον κόσμο' ταραχκίν του κιφάλ' τ' κι έπισι ταραχή, συνερίγ', παραξ'σμός. Γι'αυτό τ'Αγιογιάνν' τ' Παραξ'σμου είναι για τς θέρμες. Κείνος που θερμαίνεται πάει στον Αγιογιάνν' λάδ', κερί, λίβανο και θυμιάζ'. (Σβέρδια)"
Γι'αυτό κι ο Άγιος αποκαλείται Θερολόγος ή Ριγολόγος, Παροξυσμός ή Κρυαδίτης, και η μνήμη του τιμάται με απόλυτη νηστεία' και έτσι λέγεται και νηστευτής (στην Κορώνη) ή νηστικός (στη Λέσβο). Η νηστεία του συνοδεύεται απ'τηνη απαγόρευση όλων όσα μοιάζουν με το αίμα που έτρεξε από το κεφάλι του. Να οι σχετικές δεισιδαιμονίες, διατυπωμένες από τους ίδιους τους χωρικούς.
"Δεν τρώγουμε μαύρο σταφύλι, μαύρο σύκο, ό,τι μαύρο φρούτο είναι, γιατί το αίμα του Αγίου τα έβαψε. Δεν τρώγουμε ούτε καρύδι, γιατί του έκοψαν το καρύδι όταν τον αποκεφάλισαν. Δεν πιάνουμε μαχαίρι κείνη τη μέρα και το ψωμί το κόβουμε με τα χέρια. (Κίος)"

"Δεν κόβουμε καρπούζι με το μαχαίρι στο πάνω μέρος, να μη ξεκεφαλίζουμ' έτσι τον άι-Γιάννη. Κείν' τη μέρα τίποτα δεν τρώνε' είναι νηστησμάρχης άγιος. (Τελώνια Λέσβου)"
Για εξιλασμό, όσοι πάσχουν από πυρετούς, "τάζουν" στον Άγιο λάδι, λιβάνι, κερί ή πετεινό και κατσίκι, που θυσιάζουν στη γιορτή του. Δεν παραλείπουν και πράξεις που εξασφαλίζουν τη μεταβίβαση της ασθένειας σε δέντρα και άλλα αντικείμενα. Π.χ. στο Αδραμύττι:
"Τον Άι-Γιάννη τον αποκεφαλιστή τον έκαναν τάμα, άλλος πετεινάρ', άλλος κατσικάκ' για τον πυρετό. Πήγαινε μια οικογένεια κι έσφαζε' παίρναν το κεφάλι του πετεινού και το κρεμάγανε σε μια συκιά και τ'αφήνανε κει. Ή κόφτανε μια τρίχα πε τα μαλλιά τς, μια λουρίδα πε το φουστάνι τς και τ'αφήνανε πάνω στο δέντρο, ότ' νά 'τανε' καλύτερα νά 'ναι αλυγαριά. Και το τάμα πού'κανεν ο νοικοκύρ'ς στον Άι-Γιάννη (το πετεινάρ' ή το κατσίκ') δεν τό'τρωγεν ο ίδιος. Άλλοι το τρώγαν ' τ'άφηνεν εκεί κι όποιος τό'βρισκε τό'τρωγε. Ψυχικό ήτανε."

Στην Κορώνη, "την ημέρα που γιορτάζει η χάρη του, όποιος θέλει μετράει μια κλωνιά με τον άγιο Γιάννη, όσο δηλαδή είναι το εικόνισμα του τέμπλου, και τη ζώνει στη μέση του. Κοιμάται με δαύτηνε δυο τρεις βραδιές κι ύστερα τήνε χύνει κερί και την ανάβει στη χάρη του και καίγονται ούλες οι αρρώστιες."
Σε πολλές περιοχές έχουν καθιερωθεί για την υγεία του κοινού πανηγύρια, λιτανείες και παρακλήσεις σε ξωκλήσια ή αγιάσματα που αποβλέπουν στη μνήμη του αποκεφαλισμού του Προδρόμου. Και στον ίδιο σκοπό αποβλέπουν και οι φωτιές που ανάβονται σε μερικούς τόπους, όπως στην Απολλωνιάδα της Προύσας ' "πετιούνταν απάνω απ'τις φωτιές και λέγανε: αφήνουμε τον κακό καιρό και πάμε στον καλόν καιρό. Ανάβανε και σκόρδα και βάζαν στα χέρια τους, για να μη βγάζουν παρανυχίδες".
(Γ.Α.Μέγας, "Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας" εκδ. Οδυσσέας.)

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Γράψτε τα σχόλιά σας εδώ...

Ας επιλέξουμε ...Το τίμημα ή το αντίτιμο ...

Ας επιλέξουμε ...Το τίμημα ή το αντίτιμο ...
Βαπτίστηκες και αναγεννήθηκες ... Μετανόησες κάτω από πετραχήλι και ξαναβαπτίστηκες ... Μετέλαβες τα άχραντα μυστήρια και ένιωσες ξανά βαπτισμένος εις το όνομα του τρισυπόστατου Θεού ... Υπάρχει ακόμα ένα βάπτισμα το τέταρτο κατά σειρά .. το βάπτισμα της ομολογίας ...στο αίμα της Πίστης ... Άραγε πόσοι από εμάς θα το αγαπήσουμε ; Τον Αναστάντα Θεό ας ομολογήσουμε ...Και ας πληρώσουμε το τίμημα της Ομολογίας ...όχι το αντίτιμο της απωλείας ...! Καλό Παράδεισο ! ( Νώντας Σκοπετέας. 2009)

Απολυτίκιο Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου. Ακούστε το από την αδελφή μας Νεκταρία Καραντζή

Απολυτίκιο Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου. Ακούστε το από την αδελφή μας  Νεκταρία Καραντζή
Τον θαυμάσιον μύστην Χριστού υμνήσωμεν , Μηλεσίου το κλέος και των Γερόντων φωνή , την βοήθειαν ημών και διόρασιν ˙ Τον αναπαύσαντα σοφώς τας ψυχάς των ασθενών , του πνεύματος συνεργεία . Πορφύριον Καυσοκαλυβίτην ,επικαλέσωμεν άπαντες. // Nώντας Σκοπετέας 27-11-2013 Απολυτίκιο με την ευκαιρία της επισήμου Αγιοκατατάξεως του Γέροντος Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου . Σημ: Το απολυτίκιο δεν περιέχεται σε αναγνωρισμένη ακολουθία , αλλά είναι προϊόν ευλαβείας και απέραντης ευγνωμοσύνης , προς τον Μεγάλο Άγιο του Θεού , στην μεγάλη η μέρα της Αγιοκατατάξεώς του .

Ουράνια Συντροφιά...

Ουράνια Συντροφιά...
Παλαιά συνηθίζαμε, κατά την εορτή των Θεοφανείων, ν' αγιάζομε τα σπίτια. Κάποια χρονιά επήγα κι εγώ κι αγίαζα. Χτυπούσα τις πόρτες των διαμερισμάτων, μου ανοίγανε κι έμπαινα μέσα ψάλλοντας: "Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου Κύριε...". Όπως πήγαινα στην οδό Μαιζώνος, βλέπω μια σιδερένια πόρτα. Ανοίγω, μπαίνω μέσα στην αυλή, που ήταν γεμάτη από μανταρινιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, και προχωρώ στη σκάλα. Ήταν μια σκάλα εξωτερική, που ανέβαινε πάνω και κάτω είχε υπόγειο. Ανέβηκα τη σκάλα, χτυπάω την πόρτα και παρουσιάζεται μια κυρία. Αφού μου άνοιξε, εγώ άρχισα κατά τη συνήθειά μου το "Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου, Κύριε...". Με σταματάει απότομα. Εν τω μεταξύ με ακούσανε και δεξιά κι αριστερά στο διάδρομο βγαίνανε κοπέλες απ' τα δωμάτια. "Κατάλαβα, έπεσα σε οίκο ανοχής", είπα μέσα μου. Η γυναίκα μπήκε μπροστά μου να μ' εμποδίσει. -Να φύγεις, μου λέει. Δεν κάνει αυτές να φιλήσουν το Σταυρό. Να φιλήσω εγώ το Σταυρό και να φύγεις, σε παρακαλώ. Εγώ τώρα πήρα σοβαρό και επιτιμητικό ύφος και της λέω: -Εγώ δεν μπορώ να φύγω! Εγώ είμαι παπάς, δεν μπορώ να φύγω! Ήλθα εδώ ν' αγιάσω. -Ναι, αλλά δεν κάνει να φιλήσουν το Σταυρό αυτές. -Μα δεν ξέρομε αν κάνει να φιλήσουν το Σταυρό αυτές ή εσύ. Διότι αν με ρωτήσει ο Θεός και ζητήσει να Του πω ποιος κάνει να φιλήσει το Σταυρό, οι κοπέλες ή εσύ, μπορεί να έλεγα: "Οι κοπέλες κάνει να τον φιλήσουν και όχι εσύ. Οι ψυχές τους είναι πιο καλές από τη δική σου". Εκείνη τη στιγμή εκοκκίνησε λίγο. Της λέω λοιπόν: -Άσε τα κορίτσια να φιλήσουν το Σταυρό. Τους έκανα νόημα να πλησιάσουν. Εγώ πιο μελωδικά από πρώτα έψαλλα το "Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου Κύριε...", διότι είχα μια χαρά μέσα μου, που ο Θεός οικονόμησε τα πράγματα να πάω και σ' αυτές τις ψυχές. Φιλήσανε όλες το Σταυρό. Ήταν όλες περιποιημένες, με τις πολύχρωμες φούστες κ.λπ. Και τους είπα: -Παιδιά μου, χρόνια πολλά. Ο Θεός μάς αγαπάει όλους. Είναι πολύ καλός και "βρέχει επί δικαίους και αδίκους". Όλοι Τον έχομε Πατέρα και για όλους μας ενδιαφέρεται ο Θεός. Μόνο να φροντίσομε να Τον γνωρίσομε και να Τον αγαπήσουμε κι εμείς και να γίνομε καλοί. Να Τον αγαπήσετε και θα δείτε πόσο ευτυχισμένες θα είστε. Κοιτάξανε απορημένες. Κάτι πήρε η ψυχούλα τους η ταλαιπωρημένη. -Χάρηκα, τους λέω τέλος, που μ' αξίωσε ο Θεός να έλθω σήμερα και να σας αγιάσω. Χρόνια πολλά! -Χρόνια πολλά, είπαν κι εκείνες κι έφυγα./Γ.Πορφύριος

η προσευχή του Κυρ -Φώτη...

η προσευχή του Κυρ -Φώτη...
Σε ευχαριστώ, Κύριε πολυέλεε, σε υμνώ, σε δοξάζω, γιατί μ' έπλασες από το τίποτα. Αλλά δεν μ' έπλασες μοναχά μια φορά, αλλά και κάθε μέρα με πλάθεις από το τίποτα, επειδή και κάθε μέρα με βγάζεις από τον ίσκιο του θανάτου που ξαναπέφτω. Μέσα στον ακαταμέτρητο τον κόσμο, μέσα στη μερ­μηγκιά των ανθρώπων, είμαι ένα τίποτα. Ο κάθε άνθρωπος είναι ένα τίποτα. Και μολαταύτα τον κάθε άνθρωπο τον θυμάσαι και τον βρίσκεις και τον τραβάς προς εσένα, και τον ζωοποιείς από πεθαμένον, και τον ξαναπλάθει το πατρικό χέρι σου, σαν να είναι ο καθένας μας μοναχά αυτός στον κόσμο. Η κραταιά δύναμή σου βαστά όλη την κτίση κι' όλες τις ψυχές σαν νάναι μια και μοναχή. Και τις κάνεις να νοιώσουνε την αθανασία σαν νάναι μια και μονάχη η καθεμιά και σε νοιώθουνε πατέρα τους σπλαχνικόν, που δεν κουράζεται να συχωρά και να ξαναπλάθει τον εαυτό μας, που πεθαίνει κάθε ώρα από την αμαρτία. ~Φώτης Κόντογλου~