"Μετὰ χαρὰς δέχουμαι κάθε κακοπάθηση, γιατί ἀλλοιῶς δὲν ἀνοίγουνε τὰ μάτια στὸ ἀληθινὸ τὸ φῶς" έλεγε ο Κυρ -Φώτης ο Κόντογλου, ένας απ’ τους πιο καταρτισμένους εισηγητές στο Πανεπιστήμιο της Αληθινής Ζωής, στα έδρανα της Πονεμένης χαράς! Και πόσο μου θυμίζουν αυτά τα σοφά του τα λόγια, εκείνο το παράγγελμα του Αποστόλου των Εθνών στον πιστό του μαθητή τον Τιμόθεο! Τέκνον Τιμόθεε, νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον(Προς Τιμόθεον Β΄, δ΄ 5) Η Νήψη!Ένα απέραντο πέλαγος! Φυλάκιο σωφροσύνης και μεγίστης επιφυλακής στα σύνορα με τον εχθρό, που παραμονεύει μια στιγμή και μια κερκόπορτα να βρει αφύλαχτη με τον φρουρό της καθεύδοντα! Εκείνη η κερκόπορτα!
Αχ και να γύριζα πίσω σε εκείνα τα χρόνια, τα ασπρόμαυρα, τα αγνά, τα δακρυσμένα απ την καπνιά του τζακιού, με την πυροστιά ολημερίς μέσα του και την χαρά την πονεμένη, σαν ζώπυρο να θερμαίνει το μέσα των ανθρώπων! Συνηθίζω να την λέω αυτήν την φράση: Να νοσταλγούμε όσα ποτέ μας δεν ζήσαμε! Και φτάνει μια ευλογημένη στιγμή και αυτά που πολλές φορές λέμε για να εντυπωσιάσουμε πρώτα τους εαυτούς μας τους ανθρωπάρεσκους και ύστερα τους γύρω μας, παίρνουν ψυχή και σώμα και έρχονται και μας συναντούν και μας ελέγχουν… Και έρχονται και άλλοι έμπειροι, παλιοί καθηγητάδες στα έδρανα της απαράκλητης σύγχρονης μοναξιάς μας, να μας διδάξουν με την απλότητά τους και την εντός τους Σοφία του Θεού! Δεν έχουν αυτοί οι ταπεινοί πτυχία, περίλαμπρα βιογραφικά και περγαμηνές τετιμημένες! Έχουν πίστη άδολη και θερμουργό μέσα τους το Άγιο Πνεύμα! Το Φως και το έργο του Νόμου είναι αναμμένο και γραμμένο στις καρδιές τους με πύρινο μελάνι και σε αυτό το δωρισμένο απ τον Θεό χάρισμα, δίνει πάντοτε συμμαρτυρία η ασφαλής πυξίδα της συνείδησής τους! Ένα πρωινό Χριστουγέννων απολείτουργα, η μνήμη του αδελφού μου του Δημητρίου, άρχισε μεγαλόδωρα να ξετυλίγεται μπροστά σε μένα, τον αμαθή και αρχάριο, για όσα κρατούν τις πνευματικές αισθήσεις σε ενάργεια και επιφυλακή. Η κουβέντα ξεκίνησε περί νηστείας! Τίποτα το θεωρητικό! Μόνο βίωμα αληθινό και παιδεμένο! Ούτε αναφορές σε όσα άγια γράφτηκαν ούτε εγκεφαλική Θεολογία των περισπουδάστων , ούτε κοσμική σοφία! Η Αλήθεια του Ζωντανού Θεού, από όσους δίδαξε ο Κύριος και μόνο!
-Κάποτε, νεότατος ήμουν, παράλληλα με την κύρια εργασία μου ως εκπαιδευτικός ,δούλευα και αλλού, νυχθημερόν, θέλοντας να αποκτήσω όλο και περισσότερα! Δεν άφηνα που λες στον εαυτό μου περιθώρια ούτε να πάω στον γιατρό για ένα δόντι χαλασμένο! Τόσος ήταν ο πόθος μου (τα θυμάμαι τώρα αλήθεια και απορώ με τα σκοτάδια μου) που για να μην χάσω μια αμοιβή έπινα τα χάπια τα αναλγητικά με τις χούφτες! Όπως ήταν επόμενο έπαθα ζημιά ! Τρύπησε το στομάχι μου! Μέρες πολλές στο νοσοκομείο και έπειτα κλινήρης να μην μπορώ να φάω παρά ελάχιστα και πάρα πολύ ελαφρά! Έμεινα σκελετός! Ονούφριος που λέμε! Μεγάλη η χάρη του Αγίου! Άργησα να πάω στο σχολείο! Μήνες ολόκληρους! Έπρεπε κάποτε να επιστρέψω! Την πρώτη μέρα που γύρισα σε κακά χάλια, αδύναμος και κατεξουθενωμένος με ενημέρωσαν να μπω σε ένα τμήμα κάπως ζωηρό και ατίθασο που λέει και ο Γυμνασιάρχης στην παλιά ταινία! Αλλά εδώ το σενάριο μάλλον δεν προσιδίαζε σε κωμωδία… Όλοι οι συνάδελφοι είχαν να λένε για δύσκολα παιδιά σε ζόρικη εφηβεία χωρίς χαλινό και εξαιρετικά ανυπάκουα ! Ένα κράμα χαρακτήρων εκρηκτικό! Μεγάλη προσπάθεια κατέβαλαν όλοι οι συνάδελφοι κάπως τουλάχιστον να γίνει ένα υποτυπώδες μάθημα! Μπήκα λοιπόν να διδάξω περιμένοντας να διαπιστώσω και εγώ τα όσα ζοφερά μου είχαν περιγραφεί! Η φωνή μου ίσα που έβγαινε ! Μπαίνω κυριολεκτικά μέσα σε μια οχλοβοή και κατευθύνομαι στην έδρα! Μόλις σήκωσα το κεφάλι μου να κοιτάξω τα παιδιά λες και κάποιος σίγασε εντελώς τα πάντα! Δεν ακουγόταν πλέον το παραμικρό! Έγινε το μάθημα με τέτοια ησυχία και τάξη που κανείς από τους υπόλοιπους καθηγητές δεν το πίστευαν! Αυτό βέβαια πρέπει να σου πω πως κράτησε μόνο για μερικές εβδομάδες! Μόλις άρχισα να τρώω κανονικά και να ανακτώ δυνάμεις, σιγά- σιγά ο διακόπτης της έντασης δυνάμωνε μέχρι που ...τερματίστηκε… Όσο έστω και αναγκαστικά νήστευα, ήταν τέτοια η μορφή μου που από μόνη της επέβαλλε έναν σεβασμό…Το μαχαίρι της νηστείας έκοβε κάθε διάθεση για πλάκες και καλαμπούρια! Αλλά που να κρατήσω το ασκητικό μου παρουσιαστικό! Δύσκολο το πάλαισμα τούτο! Θέλει να επιβάλλεσαι στον εαυτό σου! Βιαστής της Βασιλείας των Ουρανών κάθε γνήσιος νηστευτής ! Όχι σαν και εμάς που στις Σαρακοστές τρώμε μαγιονέζα νηστίσιμη και τυρί… ευλογημένο ! Θα σου μιλήσω για τις γιαγιάδες μου αδελφέ μου ! Ασκητικές μορφές! Ιδίως η γιαγιά η Σταμάτα! Κάθε της ελάχιστη κίνηση, κάθε της μετρημένη λέξη χωρίς αστοχιά, ένα Στώμεν καλώς! Πολλά θυμάμαι από εκείνη! Στερημένα τόσο τα χρόνια τους! Μα χαρούμενοι άνθρωποι, με ζωντανές καρδιές που σε κοίταζαν με μάτια διορατικά κατευθείαν στην ψυχή ! Μόχθος και ιδρώτας χωρίς σταματημό! Νύχτα με νύχτα και βαρυγκόμια …ουδαμού! Δεν υπήρχε για εκείνους τους ανθρώπους τίποτα που να δυσκολεύει το πρέπει τους! Έβρισκαν πάντοτε τον τρόπο να προχωρήσουν στο ανηφόρι! Η προγιαγιά μου σαν νύχτωνε και ήθελε να ράψει , προσάρμοζε ένα μικρό λυχνάρι που κατέληγε μαζί με την μακριά πλεξούδα των μαλλιών της! Και με αυτό το λιγοστό φως απ το μπαμπάκι και το λαδάκι μάνταρε τα ρούχα! Ακούς ευμήχανο που είχαν; Έπειτα, να χαράξει η μέρα και να κοιμούνται ; Ανήκουστο για εκείνες! Να μην σας βρει ο ήλιος στο κρεβάτι μας ορμήνευαν! Κάποια μέρα μικρό παιδάκι ήμουν και με είχε πάρει ο ύπνος και εκείνη σαν με κατάλαβε, σφάλισε με τα χέρια τα μάτια της απ την ντροπή της να μην με δει! Σήκω ευλογημένο παιδί! Άρχισε να σκούζει ! Βγήκε ο ήλιος και εσύ κοιμάσαι! Δεν τις θυμάμαι να στέκονται άπραγες ΠΟΤΕ! Ούτε καθισμένες! Θεωρούσαν αμαρτία ακόμα και κάποιος να κάθεται σε καρέκλα χωρίς αιτία ! Αξημέρωτα έπιαναν να φτιάξουν και να φουρνίσουν το ψωμί! Μέσα στο σκοτάδι θυμάμαι εκείνους τους γνώριμους ήχους από τις σκάφες και εκείνες τις μυρωδιές απ’ το καμένο ξύλο! Και αυτά τότε ήταν η καθημερινότητά τους! Σήμερα άμα το ψωμί λίγο μπαγιατέψει το τρώει ο σκύλος και αυτός αν δεν τον έχουμε πριν χορτάσει με τα πεταμένα φαγητά μας! Θα βγάλουν ποδάρια αυτά τα καρβέλια σε λίγο καιρό έλεγε ένας παππούλης και θα μας πάρουν στο κυνήγι! Πόσο νήστευαν αδελφέ μου αυτοί οι άνθρωποι ! Όχι από ανάγκη! Όχι! Είναι προσβολή στην μνήμη τους αυτό που λένε: Νηστεύει ο δούλος του Θεού επειδή δεν έχει να φάει! Νήστευαν γιατί πίστευαν βαθιά μέσα τους πως η νηστεία είναι του Θεού πρόσταγμα! Πως Εκείνος Θεανθρώπησε και Σταυρώθηκε για αυτήν την παρακοή στην νηστεία! Μέσα στον Παράδεισο Νομοθετήθηκε! Έτσι δεν έλεγε ο Μέγας Βασίλειος; Έλα και πες μου τώρα πως η γιαγιά η Σταμάτα και η προγιαγιά μου η γιαγιά Μάνε είχαν διαβάσει Πατερική Θεολογία…Το Πιστεύω και το Πάτερ ημών μόνο ήξεραν και έλεγαν συνέχεια! Αλλά στα κατάβαθά τους γνώριζαν την τεράστια σημασία κάθε αρετής, γιατί την βίωναν απροσποίητα και εθελούσια! Την ελιά την έκοβαν στην μέση για να την φάνε! Μια φορά την μέρα μέσα στην Σαρακοστή λίγο ψωμί και μετρημένες ελιές! Ποτέ παραπάνω! Κανόνας αυστηρός! Θυμάμαι μια φορά σαν μεγάλωσα πρόσφερα στην γιαγιά μου ένα γλυκό! Και εκείνη επειδή είχε φάει ξανά μέσα στον μήνα (αυτό το έμαθα μετά από την μάνα μου την συγχωρεμένη την Φώτω) βρήκε μια πρόφαση και το αρνήθηκε!
Μια φορά στο τόσο γλυκό γεύονταν! Και εμάς σαν είμασταν μικροί και λαχταρούσαμε την καραμέλα και την λιχουδιά, εκείνη έβρισκε τον τρόπο να μας μαθαίνει το μέτρο και την στέρηση που τις ψυχές φωτίζει! Είχε στο φτωχικό της μια κούκλα από εκείνες τις μεγάλες που είχαν τότε τα κοριτσάκια μονάκριβες και σπάνιες, που έμοιαζαν με μικρά κορίτσια αθώα ακαλλώπιστα και απαραμόρφωτα! Η γιαγιά σαν γινόταν κανένας γάμος στο χωριό κρατούσε μια- δυο μπομπονιέρες! Μόλις λοιπόν της ζητούσαμε γλυκό πήγαινε και στηνόταν μπροστά στη…νύφη και μας έλεγε: Για να δούμε μήπως γέννησε η νύφη κανένα κουφετάκι; Ακόμα θυμάμαι την χαρά μας σαν πρόβαλλε στην χούφτα της ένα κουφέτο! Δεν έχω φάει ποτέ αδελφέ μου τίποτα πιο γλυκό από εκείνα τα μικρά κουφέτα της νύφης! Ο Θεός να τις αναπαύσει!
Αξέχαστο εκείνο το πρωινό των Χριστουγέννων! Υγρά μάτια και θύμησες αγιαστικές! Διδάχος, η μνήμη των ταπεινών και εκλεκτών του Κυρίου! Όλα για την χάρη και την αγάπη του Χριστού! Μια θαυμαστή γνώση σχεδόν εγγενής! Ο κόπος όσων ζουν εν Χριστώ! Το πικρό, που πάθη γιατρεύει και τις ψυχές σμιλεύει! Η στενή πύλη του Σταυρού απέναντι απ την κερκόπορτα του ηδέος κόσμου! Ψυχή και σάρκα, πορεύονται σχεδόν πάντοτε αντιθέτως! Πασχίζεις αδελφέ μου, ταλαίπωρε εαυτέ μου ως το τέλος, μάταια όμως, να συνταιριάξεις την κατεύθυνση! Σαν να σε ακούω να μου λες:
Να χαμε ένα τόσο δα κουφετάκι!
Νώντας Σκοπετέας
Απόσπασμα από εκπομπή με τίτλο: Παλεύουμε;
Αγία Τεσσαρακοστή 2022
Ευχαριστίες στον αδελφό
μας και συνοδοιπόρο Δημήτριο Π. για τα αξέχαστα τούτα πνευματικά κεράσματα…
Την ευχή τους να έχουμε
αδελφέ μου!
Καλή Σαρακοστή!
