Το Άγιο Όρος μέσα μας ....( VII)

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010

ΜΕΡΟΣ VII

Τη δεκάτη εβδόμη του αυτού μηνός μνήμη των Αγίων Μαρτύρων Σοφίας Πίστεως Ελπίδας και Αγάπης …δώδεκα δέκα και εννιά ετών ήταν οι κόρες της Αγίας Σοφίας όταν ομολόγησαν την πίστη τους μπρος στον διώκτη Αδριανό και αυτός τις αποκεφάλισε …Περήφανη για τα παιδιά της η Σοφία, ενταφίασε με τιμές τις κόρες της, και παρέμεινε για τρεις μέρες στους τάφους τους, παρακαλώντας το Θεό να την πάρει κοντά του. Ο Θεός άκουσε την προσευχή της, και η Σοφία παρέδωσε το πνεύμα της δίπλα στους τάφους των παιδιών της. Ένας από τους πιο συγκινητικούς βίους αγίων …Η σαν κατάκαρπη ελιά Μητέρα που προσφέρει στον Θεό τους πιο γλυκύτατους καρπούς της ,τα παιδιά της …Μεγάλη γιορτή ξημέρωσε στον Άγιο Ανδρέα στο Σεράι…με το παλαιό . Και εμείς σε αυτήν την τόσο ξεχωριστή και κατάγιομη από συμβολισμούς γιορτή θα αξιωνόμασταν οι ταλαίπωροι να κοινωνήσουμε του μυστικού θείου δείπνου Του …Όσο ο νεαρότατος φίλος μας ο Μηνάς ,ιεροψάλτης και αγιογράφος από τα αγιοβάδιστα μέρη της Αίγινας , έψελνε το κοινωνικό ,όλοι μας σχηματίσαμε μια σειρά για να προσκυνήσουμε τις εικόνες και να πάρουμε την ευχούλα του Γέροντα …Αυτό που με συγκλόνισε όταν πλησίαζα ήταν ότι όπως ο Γέροντας στοργικά χάιδεψε έναν μικρό προσκυνητή με την ίδια πατρική αγάπη και ιερή θέρμη ευλόγησε και έναν υπερήλικα …Αυτός ο φωτισμένος παππούλης ,αντιμετωπίζει τους πάντες αδιακρίτως ως ψυχούλες που διψούν για τον άρτο της αιώνιας ζωής .Μεταλάβαμε των αχράντων μυστηρίων ,πήραμε αντίδωρο ,αγιασμό και μετά την πλούσια πρωινή τράπεζα ,αποχαιρετήσαμε γεμάτοι ευγνωμοσύνη όλους τους φιλόξενους Πατέρες της Σκήτης και τον πεφιλημένο Γέροντά τους . Κατηφορίσαμε για το κέντρο των Καρυών όπου μας περίμενε λεωφορειάκι για Καρακάλλου …Ένα πρόβλημα στα πόδια που αντιμετώπιζε ο συνοδοιπόρος μας Μιχάλης δεν μας άφησε να κάνουμε αυτήν την μαγευτική διαδρομή περπατώντας ...Αυτό βέβαια όπως αποδείχθηκε αργότερα είχε ευεργετικές για την ψυχή μας συνέπειες ....

Φτάσαμε στο γνωστό πανέμορφο Μοναστηράκι λίγο πριν τις εννέα το πρωί , δική μας ώρα. Είμασταν οι μόνοι που είχαμε φτάσει τόσο νωρίς .- Οι Πατέρες ησυχάζουν μας είπε ο μόνος που συναντήσαμε στην είσοδο ,ο Ανθοκόμος Μοναχός της Μονής . Η εξαιρετική του δουλειά είχε μετατρέψει σχεδόν όλους τους χώρους της Μονής σε λουλουδοστόλιστους και μεθυστικά ευωδιαστούς . Καθίσαμε για λίγο να ξαποστάσουμε στο γνωστό υπαίθριο καθιστικό της Καρακάλλου …Η πηγή κελάρυζε ασταμάτητα ολόδροσο νερό ,η σκιά των ψηλόκορμων δέντρων μας σκέπαζε τόσο ανακουφιστικά , και η προσμονή μας για όλα αυτά που θα επακολουθούσαν είχαν δημιουργήσει μια τέτοια ευφορία σε όλους μας , που ο Μιχάλης για πρώτη φορά και δίχως να το συνειδητοποιήσει καλά-καλά “τραβούσε” το κομποσκοίνι που την προηγούμενη μέρα είχε πάρει ευλογία από τον Γέροντα Φ. στις Καρυές. Χαμογέλασε όταν κατάλαβε ότι …συνελήφθη μα συνέχισε χωρίς να τον ενδιαφέρει το πείραγμά μας …

Περάσαμε και από το πανέμορφο κοιμητήριο της μονής εκεί βάλαμε μετάνοια σε όλους τις σεπτές κεκοιμημένες ψυχές των καρακαλληνών μοναχών και ιδιαιτέρως στον γέροντα Μάρκελλο ,τον γλυκύτατον υιόν της υπομονής ,την θεοφώτιστη γραφίδα της Καρακάλλου , αυτήν την αγιασμένη μορφή που τόσα πολλά προσέφερε σε όλους με τα βιβλία του και την οσιακή του κοίμηση πριν την οποία υπέφερε τόσο καρτερικά και αγόγγυστα τον αληθινό πόνο. Καθίσαμε στο γνωστό σε όλους τους Φιλαγιορείτες παγκάκι του κοιμητηρίου και θαυμάζαμε την εκπληκτική θέα …ως την στιγμή που μας ειδοποίησαν να πάμε στο αρχονταρίκι όπου ο καλοσυνάτος αρχοντάρης Ν. μας περίμενε για να μας κεράσει και να μας δώσει δωμάτιο . Πήραμε ένα ζεστό τετράκλινο δωμάτιο με μαγευτική θέα απ το παράθυρό του αλλά και την ξεχωριστή ευλογία ,η πόρτα του να βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το «εσωτερικό» εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονος …

Αφού αφήσαμε τα πράγματά μας θελήσαμε να κάνουμε μια μικρή βόλτα εντός της Μονής …Περάσαμε πρώτα από τον ιαματικό Άγιο όπου συναντήσαμε τον πανύψηλο μοναχό Π. σκανδιναβικής καταγωγής να ανάβει τα καντηλάκια…Ευγενής ψυχή ,μειλίχιος και αεικίνητος ,πραγματικά ψυχή της μονής όπως θα διαπιστώναμε στις δυο μέρες της εκεί παραμονής μας . Άλλη μια μορφή που «δεσπόζει» στις αναμνήσεις προσώπων από την αγιορείτικη αυτή κυψέλη πνευματικότητας και προσευχής είναι ο γιγαντόσωμος μάγειρας Μοναχός Α. Τόσο απλός καλόκαρδος και αθώος σαν μικρό παιδάκι .Γνώριζε από παλιά τον Παναγιώτη και με το θάρρος μας πήρε στα μαγειρεία για να τον βοηθήσουμε .Στο Άγιο όρος δεν ξέρεις ποτέ πού και πότε θα ωφεληθείς …ή μάλλον ξέρεις ότι αυτό μπορεί να συμβεί παντού ..σε κάθε σου βήμα . Έτσι το χαρήκαμε πολύ όταν πήγαμε για διακόνημα στην κουζίνα …ξέραμε όλοι πως κάτι καλό θα προέκυπτε από αυτό που υπό άλλες συνθήκες θα χαρακτηριζόταν ως αγγαρεία ….εδώ μόνο μια λέξη σου ερχόταν για να το προσδιορίσεις :ευλογία !!

Και δεν αργήσαμε διόλου να το πιστοποιήσουμε και πάλι όταν στο μεγάλο σιδερένιο τραπέζι συναντήσαμε ήδη να κάθεται ένα σεβάσμιο μικροκαμωμένο γεροντάκι ο Μοναχός Π. Έχει πάθει τέσσερα εγκεφαλικά ο καημένος μας είπε με το γνωστό παιδικό του ύφος ο Μάγειρας Α. …και όμως πάντα συνεπής στα διακονήματα …έτσι πάτερ μου ; τον ρώτησε …ναι έτσι είναι είπε ο παππούλης που συνέχισε χωρίς διακοπή να καθαρίζει δυόσμο μέσα στο ταψάκι του .Το ίδιο θα κάναμε και εμείς για τις 3 επόμενες σχεδόν ώρες …Τρείς τεράστιες αγκαλιές από δυόσμο μας περίμεναν να τις καθαρίσουμε προσφέροντας μας εκτός της εξαιρετικής μυρωδιάς και μια ανεπανάληπτη εμπειρία αγιορείτικης ζωής …Σε λίγο στην συντροφιά μας προσετέθη άλλος ένας Μοναχός , ο Μοναχός Α. ,ο βοηθός του Μάγειρα Α. στα λόγια του οποίου θα βρίσκαμε όλοι μας ανάπαυση κατά την παραμονή μας στην Καρακάλλου .

Παρατηρούσαμε όλοι τους μοναχούς που διακονούσαν στην κουζίνα …Αυτός που έπλενε τα σκεύη συνεχώς έλεγε ψιθυριστά την μονολόγιστη ευχή. Το Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησόν με …συνεχώς ,αδιαλείπτως κατά την Παύλεια παραγγελία , αγιάζει οποιαδήποτε ασχολία όχι μόνο στο περιβόλι της Παναγιάς μας μα και όπου αλλού λέγεται .Έτσι αρχίσαμε και εμείς να λέμε την ευχή για αρκετή ώρα σιωπηλοί ..Σε όλο αυτό το διάστημα αρκετοί μοναχοί που πηγαινοέρχονταν γοργά σταματούσαν για να πάρουν την ευχή του γέροντα Π. και έπειτα συνέχιζαν στα διακονήματά τους .Δεν θυμάμαι πως ξεκινήσαμε να μιλάμε με τον Μοναχό Α. αλλά κάποια στιγμή αρχίσαμε να τον ρωτάμε όλα αυτά τα οποία συνήθως ερωτώνται σε τέτοιες περιστάσεις . Συνήθως επίσης οι Μοναχοί είτε αποφεύγουν ευγενικά να απαντούν διαπνεόμενοι από την αρετή της αποταγής και της ξενιτείας , είτε μονολεκτικά απαντώντας σου «κόβουν» την διάθεση για περαιτέρω διερεύνηση της προ μοναχισμού βιωτής τους …Μολαταύτα αυτός ο π.Α. ήταν πολύ ομιλητικός ….ίσως γιατί έπρεπε από τα λόγια του να πάρουμε κάποια συγκεκριμένα μηνύματα ….Εγώ παιδιά πριν από κάποια χρόνια μόλις άκουγα για εκκλησία έκοβα αζιμούθιο έιπε χαρακτηριστικά προφανώς εννοώντας ότι ήταν μακριά από την εκκλησία …Και είδατε πως τα έφερε ο Θεός και τώρα είμαι εδώ μαζί σας …Θα με ρωτήσετε το πώς τώρα …Ως συνήθως από ένα φαινομενικά τυχαίο περιστατικό …-Μια ξαδέρφη μου , μου ανέθεσε να τις φωτοτυπήσω κάποιες σελίδες από ένα βιβλίο με θαύματα από μια Μονή της Β.Ελλάδος …εκεί πολλά θαύματα γίνονταν για πολλά χρόνια προκειμένου να ανακαλυφθούν πολλοί άγιοι τους οποίους είχαν κάψει σταυροφόροι μέσα στο καθολικό ….η αφήγηση μας θύμισε αρκετά τον θαυμαστό τρόπο με τον οποίο απεκαλύφθησαν οι νεοφανείς Άγιοι της Μυτιλήνης -…βγάζοντας λοιπόν τις φωτοτυπίες έβλεπα ότι όποιος περιέγραφε το θαύμα του παρέθετε και τα πλήρη στοιχεία του …αυτό ήταν που με παρεκίνησε να βρω κάποιους από αυτούς και μέσα σε λίγο καιρό ….να βρίσκομαι μοναχός σε αυτήν την μέχρι πρότινος ερειπωμένη Μονή ….Κοιταχτήκαμε όλοι με απορία και θαυμασμό για την Θεϊκή παρέμβαση στην ζωή του …Και εδώ πως βρίσκεστε πάτερ; Εδώ κάνω το στρατιωτικό μου μας είπε χαμογελώντας …Ο Γέροντας Φιλόθεος (ο ηγούμενος της Καρακάλλου ) μου φόρεσε τα ράσα και τώρα είμαι εδώ περιμένοντας την ευλογία του για να πάω στο μοναστηράκι μου ….Θα κάνετε προσευχή πάτερ μου να μου δώσει ο Γέροντας ευλογία να φύγω; ρώτησε τον πατέρα Π. ο οποίος συνέχιζε να καθαρίζει δυόσμο …

-Αχ να σας φιλήσω το χέρι παππούλη μου είπε όταν εκείνος έγνεψε καταφατικά ... στοργικά και με όλη την θέρμη της ψυχής του , το ασπάστηκε…

Αφού τελειώσαμε το ...μυρωδάτο διακόνημά μας , αφήσαμε τον π.Α να απλώσει τον δυόσμο για να ξεραθεί και εμείς πήγαμε για ξεκούραση μέχρι το τάλαντο να μας ειδοποιήσει για τον εσπερινό ….Οι καρακαλληνές εκπλήξεις μόλις είχαν ξεκινήσει !!! (συνεχίζεται ….)
Νώντα Σκοπετέα -Το Άγιο Όρος μέσα μας 

Το Άγιο Όρος μέσα μας ....( VIII)

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 ΜΕΡΟΣ VIII

-->

Στον Εσπερινό τα μάτια μας συχνά πυκνά "άγγιζαν" την θαυματουργή εικόνα με τον ασπασμό των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου», δημιούργημα αγνώστου αγιογράφου, του 16ου αιώνα, για την οποία η προφορική παράδοση της Μονής, έχει διασώσει θαυμαστά γεγονότα που συνδέονται μαζί της. Το 1700 σε πυρκαγιά που κατάστρεψε το Καθολικό της Μονής, το μόνο που διασώθηκε ήταν η εικόνα των Αγίων ! Σχεδόν δίπλα μας και ο ηγούμενος της Μονής Γέροντας Φιλόθεος , μια από τις πλέον σεβάσμιες αγιορείτικες μορφές .Τριάντα χρόνια πριν πήρε ευλογία από τον Γέροντά του Εφραίμ Φιλοθεϊτη να φύγει από την Φιλοθέου όπου εγκαταβίωνε για να μετατρέψει την σχεδόν ερημωμένη Μονή σε μια ορθόδοξη κυψέλη πνευματικότητας ,θέλγοντας στην αγκαλιά της πολλούς πραείς και πενθούντες εξ απαλών ονύχων ,αλλά και πολλούς που με τα δάκρυά τους ξαναβαφτίστηκαν και ξεθώριασαν τα γκρίζα χρώματα της αμαρτίας που χρωμάτιζαν θλιβερά τους μέχρι τότε χρόνους τους, αποφασίζοντας να αφιερωθούν σε Αυτόν που αμέτρητες φορές πίκραναν στην …προηγούμενη ζωή τους …Πνευματικός εγγονός του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή …αυτός και αναρίθμητοι άλλοι που ξαναζωντάνεψαν το περιβόλι της Παναγιάς ,πιστά ακολουθώντας τις διδαχές του …παππού τους .Η τόσο χαρακτηριστική του φωνή , αργόσυρτη εμφατική και ανεπιτήδευτα γαλήνια σε παραπέμπει σε βιβλικές φωνές που ποτέ δεν αξιώθηκες να ακούσεις …

Μετά την θαυμάσια απογευματινή τράπεζα ακολουθούσαν το Απόδειπνο με τους Χαιρετισμούς της Κυρίας Θεοτόκου και η …συνάντησή μας με τους Αγίους …

Εκατό περίπου τμήματα Αγίων λειψάνων , υπάρχουν αποθησαυρισμένα στο Μοναστηράκι της Καρακάλλου :Ένα κομμάτι από τον Σταυρό του Χριστού μας , μέρη από τις Κάρες των Πρωτοκορυφαίων που προστατεύουν ιδιαιτέρως την Μονή η οποία πανηγυρίζει στην καλοκαιρινή τους εορτή , μέρος της Κάρας των Αγίων Βαρθολομαίου, Μερκουρίου Χριστοφόρου και του μικρού Κηρύκου , η δεξιά παλάμη άφθορη με το δέρμα του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, λείψανα των τριών μεγίστων φωστήρων της τρισηλίου Θεότητος τριών Ιεραρχών, των Αγίων: Ιγνατίου, Τρύφωνος, Ανδρέου, του Οσιομάρτυρος Αγίου Γεδεών του Καρακαλληνού και πολλών άλλων ...πρεσβευτών στον ουράνιο Πατέρα μας. Πόσα και πόσα δεν έχουν να διηγηθούν οι Καρακαλληνοί μοναχοί για θαύματα που έζησαν οι ίδιοι …Όταν οι φλόγες έζωσαν πριν λίγα χρόνια την Μονή τους ,ο Γέροντάς τους έσπευσε να την σβήσει …όχι κραδαίνοντας κλαδιά ή κουβαλώντας νερό μα κρατώντας την κάρα του Αγίου Βαρθολομαίου …και η ….επέμβασή του με την μεσιτεία του Αγίου ήταν σωτήρια ..η φωτιά σταμάτησε λίγο πριν τις αυλές του μοναστηριού του…η πίστη του το έσωσε …Αλλά και για τον Καρακαλληνό Άγιο τους ,τον Οσιομάρτυρα Γεδεών πόσα δεν έχουν να σου πουν…Αυτός βοηθά ιδιαιτέρως όσους πάσχουν από πόνους στα άκρα ,μιας και τα δικά του τα κοψαν με τσεκούρι οι Τούρκοι όταν εκείνος προσδοκώντας το μαρτύριο ομολογούσε την μόνη αληθινή πίστη …Το θαύμα που μας διηγήθηκε ο Μοναχός Α. ήταν τόσο συγκινητικό …-Υπήρξε μια επόχή που δεν μπορούσα όχι μόνο να γονατίσω και να κάνω τον κανόνα μου αλλά ούτε και να σταθώ όρθιος από φριχτούς πόνους στα πόδια ….ο Γέροντας κάποια στιγμή που με είδε με λυπήθηκε και μου είπε να πάω να τον δω …τότε μου διάβασε μια ευχούλα και μου είπε να σταυρώσω τα πόδια μου με λαδάκι από το καντηλάκι του Αγίου …Θυμάμαι ακριβώς το πώς ένιωσα ,μα δεν μπορώ να σας το περιγράψω ακριβώς …σαν κάτι να μου γέμισε με θερμότητα τα πόδια …έκλαιγα σαν μικρό παιδί και ευχαριστούσα τον Άγιο …οι πόνοι κόπηκαν μαχαίρι μας είπε κάνοντας ταυτόχρονα χαρακτηριστικές επιδέξιες κινήσεις με τα πόδια του ,για να μας επιβεβαιώσει το θαύμα που του έγινε …κοιτάχτε με !! μας έλεγε ..ούτε να σταθώ δεν μπορούσα όχι να κάνω τέτοια πράγματα…Δόξα σοι ο Θεός !! Καταλάβαμε τότε γιατί συναντήσαμε τόσους αδερφούς μας με έντονα κινητικά προβλήματα στην Μονή …είχαν έρθει και για τον Άγιο Γεδεών ….

Προσκυνήσαμε τα άγια λείψανα .Η ευωδία που ξεχύθηκε από τις κάρες των Πρωτόθρονων των Αποστόλων ήταν τέτοια που δεν κατάλαβα πως είχε σταματήσει όλη η σειρά των προσκυνητών πίσω μου για αρκετά δευτερόλεπτα περιμένοντάς με να προχωρήσω …Τελικά με την ευγενική σύσταση του Ιερέως συνέχισα την προσκύνηση και των υπολοίπων λειψάνων …Θεέ μου τι μας αξιώνεις να ζούμε!!! σκεφτόμουν όταν και οι υπόλοιποι αδερφοί περιέγραφαν με συγκίνηση ποιο λείψανο τους ευωδίασε …-Μα γιατί εγώ δεν κατάλαβα τίποτα πάτερ; ..ρωτούσε λίγο πιο πέρα κάποιος άλλος..-Γιατί αν ευωδίαζε ταυτόχρονα σε όλους ,λογισμοί αμφιβολίας θα σας κυρίευαν ,μήπως έχουμε περάσει με μύρο τα λείψανα και άλλα τέτοια…ενώ έτσι οικονομεί ο Θεός και δυναμώνει την πίστη μας …Σοφή απάντηση !!!

Θεία Οικονομία . Πώς θα ζούσαμε χωρίς αυτή ….

Το βράδυ στο όμορφο καθιστικό της Μονής ο π.Α. έχοντας ευλογία από τον Γέροντα μας μίλησε για την ιστορία του ανθρώπου και τους πρωτοπλάστους ,το δέντρο της γνώσης και το δέντρο της ζωής ,για την σταυρική θυσία ,για την Κυριακή προσευχή …Πέρασαν σχεδόν 3 ώρες χωρίς κανείς μας να κουραστεί …Δεν θα ξεχάσω ποτέ την απάντηση που έδωσε σε κάποιον που του είπε πως τις Κυριακές δεν εκκλησιάζεται γιατί πηγαίνει εκδρομές μιας και τις υπόλοιπες μέρες δουλεύει ασταμάτητα … -Εσύ πηγαίνεις ,αλλά από δίπλα σου λείπει ο φύλακας άγγελός σου …και δεν σε προστατεύει …γιατί εκείνος δεν λείπει ποτέ την Κυριακή από την Εκκλησία !!!

Τι θεόπνευστη απάντηση ..η σοφία της απλότητας και της βαθιάς αγάπης στην ημέρα του Κυρίου …μακριά από οτιδήποτε που θα μπορούσε να ψέξει να απογοητεύσει ή και να πεισμώσει αρνητικά τον αδερφό μας ….

Καληνυχτίσαμε τον πατέρα Α. και …. παρακαλέσαμε τον φύλακα άγγελο μας ,συγχωρώντας μας για όσες φορές τον θλίψαμε στην κοινή μας επίγεια πορεία , να μην μας εγκαταλείψει και εκείνο το βράδυ...

Σε λίγες ώρες το ….μοναχικό ξυπνητήρι του ταλάντου θα μας εξέγειρε της κλίνης και του ύπνου καλώντας μας ξανά στο Καθολικό της Καρακάλλου …

(συνεχίζεται ...)
Νώντα Σκοπετέα -Το Άγιο Όρος μέσα μας 

Το Άγιο Όρος μέσα μας ....( IX & Χ τελευταίο )

ΟΚΤΩΒΡΗΣ 2010

ΜΕΡΟΣ IX

Οι αγγελικές φωνές των μοναχών ακούστηκαν μια ανάσα από το δωμάτιό μας …Στην Καρακάλλου υπάρχει η ιερή συνήθεια να τελούνται τις καθημερινές ,δυο ταυτόχρονες Θείες λειτουργίες …H μια στο καθολικό και η άλλη σε ένα από τα παρεκκλήσια της Μονής …Εκείνη την ημέρα …σειρά είχε το εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονος …δυο βήματα στην κυριολεξία από τα κρεβάτια μας …τι ξεχωριστή ευλογία σκέφτηκα ..…να ζεις σχεδόν μέσα στο ιερό θυσιαστήριο !!! Θυμήθηκα τότε ένα περιστατικό από το βίο του Γέροντος Παϊσίου ,όταν εκείνος λαϊκός Αρσένιος τότε , υπηρετούσε ως ασυρματιστής στο Στρατό...Στα βουνά του Αγρινίου μέσα σε κακουχίες ο γέροντας είχε να λειτουργηθεί πέντε ολόκληρους μήνες …Κάποια ανοιξιάτικη Παρασκευή ο Διοικητής του τον έστειλε στην πόλη να πάρει ανταλλακτικά για τον ασύρματο…Πέρασε τότε από μια Εκκλησία όπου τελούνταν οι Χαιρετισμοί. Έκανε το σταυρό του και τον πήραν τα δάκρυα …-Παναγιά μου πως έχω γίνει έτσι !!! είπε. -Πού να φανταζόμουν ότι αργότερα θα οικονομούσε ο Θεός να έχω εκκλησάκι και μέσα στο καλύβι μου !! Και δόξαζε για αυτό το δώρο σε όλη του τη ζωή μέσα απ τα βάθη της καρδιάς του τον Χριστό μας …Βγαίνοντας λοιπόν από το δωμάτιο αισθάνθηκα αυτήν την απερίγραπτη με λέξεις ιερή αμεσότητα, και μακάρισα όλες εκείνες τις ιλαρές εξαϋλωμένες μορφές , που μπορεί να μην έχουν καμιά απολύτως άνεση ούτε καν τα υποτιθέμενα στοιχειώδη μέσα στο ταπεινό ασκητικό καλύβι τους, μα έχουν όλον τον αληθινό πλούτο της ζωής , μια Αγία Τράπεζα με το αιώνιο το Φώς να την φωτίζει , και έναν Μυστικό Θείο Δείπνο να τους χορταίνει την ψυχή …

Πόση λάμψη μπορούν να σκορπίσουν ελάχιστα αναμμένα κεράκια …πόσο δυνατά μπορεί να ακουστεί μια σχεδόν ψιθυριστή φωνή …Το μεγαλειώδες απέριττο ,που σε κάνει να αισθανθείς περισσότερο βέβαιος από ποτέ ότι εδώ μέσα ανάμεσά μας βρίσκεται τώρα ο ίδιος ο Θεός ...

Θα το θυμάμαι πάντα εκείνο το ανείπωτα κατανυκτικό πρωινό στην Καρακάλλου στο εκκλησάκι του αθλοφόρου Παντολέοντος …

Μετά την νηστίσιμη πρωινή τράπεζα θελήσαμε να πάμε στα μαγειρεία προσμένοντας σε κάποιο ψυχωφελές νέο διακόνημα …

Αυτήν την φορά λέγαμε την ευχούλα καθαρίζοντας δυο τσουβάλια πατάτες …και ο χρόνος κύλησε τόσο γρήγορα και τόσο αγιασμένα ….

Αποφασίσαμε να κατέβουμε στον αρσανά της Μονής ο οποίος απείχε σχεδόν μισή ώρα από το κατηφορικό μονοπάτι στο πίσω μέρος της …Όλο το βράδυ έβρεχε και οι μυρωδιές που θα ξεπηδούσαν από το βρεγμένο χώμα του δάσους ήταν ένα επιπλέον κίνητρο για τον Μιχάλη που δυσκολευόταν στις μετακινήσεις λόγω …ποδιών ….-Παρά λίγο να μην έρθω φέτος …τι θα έχανα Θεέ μου !!! μονολογούσε στην διαδρομή.

Νοικοκυρεμένες καλλιέργειες παντού στο πίσω μέρος της Μονής προς εξυπηρέτηση της ποθητής για κάθε αγιορείτικο μοναστηράκι αυτάρκειας, ευλογημενα λιόδεντρα φορτωμένα καρπό , σαν να καρτερούν ένα χρόνο τώρα να ...ξοδευτούν προς χάριν του Χριστού και των Αγίων του στα καντηλάκια του τέμπλου και των εικόνων...

Ανακαλύπταμε συνεχώς ήχους από τρεχούμενα νερά ,από κελαϊδίσματα…. αγιορείτικων πουλιών ,γευόμασταν άφοβα καρπούς από τα δέντρα ,θαυμάζαμε την πλούσια και αδιείσδυτη βλάστηση ,δοξάζοντας σε κάθε μας βήμα τον Θεό που μας αξίωσε να ζήσουμε και εκείνες τις στιγμές. Σε λίγα λεπτά θαλασσινοί ήχοι και μυρωδιές κυριαρχούσαν στο τοπίο και στις αισθήσεις μας . Η Θάλασσα με την μεγαλόπρεπη άγρια ομορφιά της έντυνε τον θρυλικό κάστρο του αρσανά δίπλα στον οποίο ένα μικρό προσκυνητάρι αναζητούσε τον ζήλο κάθε περαστικού προσκυνητή ….Ανάψαμε το καντηλάκι δίπλα στις εικόνες της Παναγιάς Βρεφοκρατούσας και των αγίων προστατών της Μονής ...Δίπλα τους και ένα μικρό βιβλιαράκι με τον συγκινητικό Βίο του Αγίου Γεδεών του Καρακαλληνού ,για ανάγνωση και ανάπαυση ...

Τί όμορφα που οικονομεί ο Θεός να ..προνοεί ο άνθρωπος!!

Καθίσαμε και συζητούσαμε φωτογραφίζοντας τεράστια κύματα που σαν να συναγωνίζονταν ποιό θα τα καταφέρει να μουσκέψει αγιορείτικη γη …είναι αλήθεια πως εκείνο το πρωινό πολλά τα κατάφεραν . Η γνωστή μελαγχολία της τελευταίας μέρας γέμιζε τα λόγια μας …Αντε πάλι πίσω στη ζούγκλα ….-Θυμήθηκα τότε τον μικρό Σοφό της Αθωνιάδας ….-Παντού μπορείς να φτάσεις στον προορισμό σου στην Θέωση …-Το Άγιο Όρος είναι μέσα μας πλέον … οι παραστάσεις του αενάως θα κυριαρχούν όταν τις αποζητάς στα δύσκολά …του Άθω η Γερόντισσα δεν θα μας αφήσει... Θα μας φυλάττει πάντα υπό την σκέπη της …

Στον ανήφορο με την βοήθεια του ψάλτη της παρέας μας Παναγιώτη ψάλλαμε όλα τα απολυτίκια των ονομάτων μας ….ξαφνιάζοντας ευχάριστα δυο μεγάλους σχετικά σε ηλικία οδοιπόρους που συναντήσαμε να κατεβαίνουν με προορισμό την Θαυματουργή Πορταϊτισσα στην Ιβήρων …

Φτάσαμε στο δωμάτιο τρείς ώρες πριν τον εσπερινό …Ύστερα από λίγο την πόρτα μας χτύπησε ο Μοναχός Α. …Μας φίλεψε άγρια αχλάδια και καραμέλες λεμόνι σαν ευλογία από την πρωινή μας βοήθεια στην κουζίνα …Κρατούσε ένα μεγάλο τετράδιο στο χέρι .-Πάρτε το και γράψτε από τρεις φορές ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων μας είπε …Δεν τον ρωτήσαμε που θα τα έδινε ..ήμασταν σίγουροι ότι σε κάποια πολυλυβανισμένη Θεία πρόθεση θα ακουμπούσαν πλέον για πολλούς καιρούς , οι ζωντανές ελπίδες μας για υγεία και Θείο φωτισμό αλλά και ανάπαυση και συγχώρεση των ….πεθαμένων μας .

Μετά την Τράπεζα στο Απόδειπνο και τους χαιρετισμούς της Παναγιάς,στεκόμασταν με τον Μιχάλη στα στασίδια μπροστά από την εικόνα της στη λιτή… ..εκεί σε λίγο ένας μοναχός απήγγειλε τα αμέτρητα χαίρε προς την μείζονα Αγία των Αγίων…Κατάλαβα παρατηρώντας τον πως γνώριζε απ έξω τους Χαιρετισμούς …Κι αυτός στην συνέχεια όταν το αντιλήφθηκε , με ταπείνωση προσπαθούσε να με πείσει για το αντίθετο …Σκέφτηκα δικές μας φαρισαϊκές συμπεριφορές όταν γνωρίζουμε κάποιον ψαλμό ή μια προσευχή και θαύμασα την ξεχωριστή διάκριση εκείνου του μακάριου αναγνώστη …Η υψοποιός ταπείνωση... η τόσο δυσεύρετη αυτή αρετή που τόσο συχνά όμως συναντάς στα θεοτοκοβάδιστα μέρη …Πάλι με κυρίευσε η πρωινή μελαγχολία , μα και πάλι θυμήθηκα το ιερό μας σύνθημα :Το Άγιο όρος μέσα μας ….Μετά την εκ νέου ευωδιαστή προσκύνηση των ιερών λειψάνων , στεκόμασταν έξω περιμένοντας κάποια καινούρια … ευλογημένη περιπέτεια. Μας πλησίασε ο Μοναχός Α. ...έδωσε στον Μιχάλη λαδάκι από το καντηλάκι του Αγίου Γεδεών για τα εγχειρισμένα πόδια του και ..τον έστειλε στον Γέροντα Τ. που εκείνη την στιγμή εξομολογούσε ,για να του διαβάσει μια ευχή …-Μόλις βγει ο φίλος σας ,έχω μια έκπληξη για σας !!! μας είπε ….

(συνεχίζεται με το δέκατο και τελευταίο μέρος …)
Νώντα Σκοπετέα -Το Άγιο Όρος μέσα μας 

ΜΕΡΟΣ Χ και τελευταίο

-Θα ανέβουμε στον πύργο …στο κάστρο της Καρακάλλου !!!Θέλετε ή προτιμάτε να πάτε για ξεκούραση ;;; έχετε και ταξίδι αύριο …Φυσικά δεν χρειάστηκε καν να απαντήσουμε στον Μοναχό Αν. ,μιας και μας δινόταν μια μοναδική ευκαιρία να μεταφερθούμε νοερά σε ένα τόσο αγιασμένο παρελθόν …στην ιστορία της Μονής . Μας μοίρασε μικρούς φακούς γιατί είχε αρχίσει να σουρουπώνει και η ανάβαση στον πύργο ήταν σκοτεινή και σε μερικά σημεία επικίνδυνη … Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε προσεκτικά ένας –ένας τα πολύ στενά σκαλοπάτια της πέτρινης σκάλας που οδηγούσε σε κάθε έναν από τους πολλούς ορόφους του κάστρου. Κατά τη διάρκεια ιδίως του 13ου αιώνα η Μονή όπως και όλο το Άγιο Όρος, υπέφερε από τις επιδρομές των Σταυροφόρων και των Καταλανών πειρατών. …

Σε κάθε έναν όροφο και μια αγία τράπεζα και μια αγία πρόθεση …Εκεί οι πολιορκημένοι από σταυροφόρους , πειρατές και κουρσάρους μοναχοί της Καρακάλλου ,κατέφευγαν για να σώσουν κατ αρχάς τα πολύτιμα ιερά κειμήλια της Μονής και έπειτα τις ζωές τους .Και εκεί η μόνη αληθινή τους ανάγκη ήταν η διαρκής τους ένωση με τον Ζώντα Κύριό τους .Σε αυτές λοιπόν τις ταπεινές σχεδόν λαξευτές Άγιες τράπεζες τελούσαν την αναίμακτη φρικτή θυσία και εφοδιάζονταν με την αιώνιο ζωή ,πολλές φορές λίγο πριν κάποιο …. βαρβαρικό στίφος τερματίσει την επίγεια βιωτή τους …

Άλλοτε βέβαια τα κατάφερναν και απομάκρυναν τις πολιορκητικές ορδές των μανιασμένων αλλοθρήσκων ,μηχανευόμενοι τεχνάσματα που ακόμη τα σημάδια τους είναι εμφανή στον επισκέπτη ,όπως οι διάφορες κρύπτες από τις οποίες έριχναν πέτρες , καυτό λάδι και νερό στους επίδοξους πορθητές ….

-Είναι πολύ συγκινητικό …για σκεφτείτε …σε κάθε όροφο υπάρχει και ένας φρουρός άγγελος της Αγίας Τράπεζας …-Έστω και μια φορά να τελεστεί η Θεία Ευχαριστία ο Θεός τοποθετεί αιώνιο ακοίμητο  φρουρό …είναι εδώ τώρα ξέρετε …είπε ο Παναγιώτης …

Την ήδη ιερότατη ατμόσφαιρα ενέτεινε η αναφορά του αδερφού μας μεταφέροντάς μας σε στιγμές όπου το κάστρο αντηχούσε από ύμνους και προσευχές …

Στον τελευταίο όροφο η σκάλα στένευε πάρα πολύ ..-Είναι επίτηδες φτιαγμένη έτσι... Αν οι πολιορκητές έφταναν ως εδώ ,η τελευταία ελπίδα των μοναχών ήταν να τους απωθούν με τα πόδια τους …όσο άντεχαν …

Βγήκαμε στην κορυφή του κάστρου. Η θέα ασύλληπτα μαγευτική ….Η ματιά σου έφτανε μέχρι τις ακτές της Θάσου και της Σαμοθράκης η ψυχή σου ως τον Θεό …

Κατεβήκαμε και ευχαριστήσαμε τον Μοναχό Αν. για αυτήν την ανεπανάληπτη εμπειρία .Θα τον συναντούσαμε και αργότερα στο αρχονταρίκι .

Πήραμε από την προσεγμένη έκθεση της Καρακάλλου φημισμένο κόκκινο καρακαλληνό κρασί και τσίπουρο φτιαγμένα όπως όλα με αγάπη και προσευχή και εκδόσεις της Μονής με σελίδες γραμμένες από την θεόπνευστη γραφίδα του μακαριστού Γέροντος Μαρκέλλου . Σε ένα από τα πανέμορφα μπαλκονάκια της Καρακάλλου υπήρχε ένα ξύλινο καθιστικό το οποίο έβλεπε σχεδόν σε όλο το εσωτερικό του μοναστηριού ...Σε αυτό μάθαμε ότι καθόταν πολλά χρόνια πριν , την νύχτα ο Γέροντας Κοδράτος ο Καρακαλληνός, χειμώνα καλοκαίρι αρκετή ώρα πριν αρχίσουν οι μοναχοί να κατεβαίνουν στο καθολικό για τις ακολουθίες ...Απορούσαν όλοι που τον έβλεπαν πάντα να κάθεται εκεί και όταν τον ρώτησαν τους απάντησε: Προσέχω τα πρόβατά μου !!! Ένας φωτισμένος ασκητής ηγούμενος ,άξιος συνεχιστής του πρώτου που έλαβε εντολή για ποιμεναρχία των προβάτων του από τον Χριστό μας ,του και προστάτη της μονής Αποστόλου Πέτρου ...

Είχε νυχτώσει για καλά όταν συναντηθήκαμε ξανά με τον μοναχό Αν…. μιλούσε σε κάποιους νέους προσκυνητές από την Λάρισα ,περί πειρασμών …-Να θυμάστε τους έλεγε ότι ακόμη και στους χοίρους για να μπουν τα δαιμόνια ζήτησαν άδεια από τον Χριστό μας ,αναφερόμενος στο θαύμα με την θεραπεία του δαιμονισμένου των Γαδαρηνών…επομένως ό,τι αντιμετωπίζει ο άνθρωπος , πειρασμούς και θλίψεις , ο Θεός το επιτρέπει για κάποιο λόγο …

Μείναμε στο τέλος εμείς με τον πατέρα Αν. …Μας διηγήθηκε και άλλες ιστορίες για το μοναστηράκι του στα μέρη του Νέστου αλλά και για τους Αγίους του τόπου της μετανοίας του …-Πάει καιρός μας είπε που ένα βράδυ παρακάλεσα τον Άγιο που ηγουμένευε όταν έκαψαν οι Σταυροφόροι το καθολικό με όλους τους Μοναχούς να φανερώσει και σε εμένα ένα τόσο δα μικρό του λειψανάκι ….Την κάρα του και άλλα μέρη του την φυλάσσουν στην Μητρόπολη ακόμη για λόγους ασφαλείας μέχρι να εγκατασταθούμε ως αδερφότητα στο μοναστήρι …άρχισα λοιπόν να σκάβω με το χέρι μου στο μέρος όπου βρέθηκαν τα οστά και όπου υπάρχει ένας θολωτός τάφος μνημείο …έψαχνα στις άκρες όπου υπήρχε χώμα …. έπειτα από αρκετές ώρες και αφού είχε νυχτώσει είπα με τον λογισμό μου : τελευταία χούφτα χώμα !!!δεν ψάχνω άλλο αφού ο Άγιος δεν θέλει …και αφαιρώντας λίγο-λίγο απ το χώμα είδα ένα μικρό κομμάτι από οστό …η χαρά μου ήταν απερίγραπτη για αυτήν την εμφάνιση …από τότε το έχω μαζί μου και εδώ στην Καρακάλλου …-Ευωδιάζει Γέροντα ;τον ρωτήσαμε όλοι με μια φωνή... -Θέλετε να το προσκυνήσετε ; μας είπε σαν να ήθελε να αποφύγει την απάντηση …

Μετά από δυο λεπτά ο Μοναχός Α. κρατούσε στα χέρια του ένα μικρό ξύλινο κουτί με έναν χρυσό σταυρό πάνω ..-το έφτιαξε ένας φίλος μου μας είπε για τον Άγιο ….Δεν το πιστεύαμε αυτό που ακολούθησε …ένα μικρό κομμάτι σχεδόν 2 εκατοστών από οστό ποδιού όπως πιστοποίησε και ο γιατρός της παρέας μας , εξέχεε άρωμα μοναδικό κάνοντάς μας εκστατικοί να κοιταζόμαστε μεταξύ μας …Το πήραμε μάλιστα ο καθένας στο χέρι του και αφού το ασπαστήκαμε το …αναπνέαμε συνεχώς θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να διαλύσουμε και την όποια αμφιβολία σου βάζει ο μισόκαλος σε τέτοιες περιστάσεις …

-Γι αυτό δεν σας απάντησα πριν για να μην σας προκαταλάβω... μας είπε ο καλοσυνάτος αυτός μοναχός στον οποίο δώσαμε όλοι υπόσχεση ότι αργά ή γρήγορα θα επισκεπτόμασταν , στα ασκητικά του λημέρια . Η συνάντησή μας μαζί του θα μείνει σε όλους αξέχαστη …κατάγιομη από αγάπη και Χριστό .Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια χαρακτηριστική του αποστροφή για τον Δεσπότη των πάντων κοιτάζοντας μια εικόνα κρεμασμένη στο δωμάτιό μας …-Βρε αν ξέραμε πόσο μας αγαπάει αυτός εδώ… , που πήρε ένα κορίτσι 15 χρονών…. και χώρεσε μέσα της ο Θεός ο ίδιος …ξέρετε τι είναι αυτός …πόσο μας αγαπάει ….Όσα βαθυστόχαστα ,θεόπνευστα και Θεολογικά σχόλια είχα ακούσει ως εκείνη την στιγμή για την ενανθρώπιση του Θεού συνοψίστηκαν σε αυτά τα απλά λογάκια του και στο δάκρυ που επιμελώς δεν κύλησε από τα μάτια του …

Νοιώθαμε τόσο γεμάτοι από αγάπη για όλους τους καρακαλληνούς πατέρες το πρωί μετά την τελευταία μας Θεία λειτουργία και την τράπεζα που την ακολούθησε …Να μου τους προσέχεις αυτούς όταν ξανάρθουν και δεν θα΄ μαι εδώ !!! φώναξε ο Μοναχός Αν. σε έναν Ρουμάνο Πατέρα που περνούσε από την πύλη λίγο πριν έρθει το λεωφορειάκι μας για Δάφνη .Εκείνος χαμογέλασε χωρίς να πει τίποτα. Ένα σακουλάκι με πολλά μικρά κομμένα αντιδωράκια ένα κομμάτι με βαμβάκι ευωδιαστό από τον Άγιο Δημήτριο τον Μυροβλήτη , ένα φυλαχτό από τον Άγιο Σπυρίδωνα ,και ένας βίος του Αγίου Γεδεών ήταν τα τελευταία εγκάρδια δώρα του Μοναχού Αν. Βάλαμε μετάνοια , ευχαριστώντας στο πρόσωπό του όλους τους Αγιορείτες που χάραξαν ακόμη βαθύτερα το περιβόλι της Παναγιάς μας στις καρδιές μας …

Μια ώρα αργότερα περιμέναμε το πλοίο στην Δάφνη και αναπολούσαμε ήδη όλες τις αγιασμένες μέρες της παραμονής μας …Μόνο τον Πατέρα Ευθύμιο δεν συναντήσαμε μα πήραμε ευλογία σκεφτόμουν …..Στον γυρισμό θα πέρναμε μαζί μας και τον Μοναχό Π. που μονάζει στα μέρη μας . Είχαμε κανονίσει από μέρες ότι θα συναντιόμασταν εκείνο το πρωί στην Δάφνη .. Τον αναζητήσαμε και τον είδαμε να κάθεται με …τον π.Ευθύμιο !!!…ο οποίος επέστρεφε …πήραμε συγκινημένοι την ευχή του και την λαμπερή έκφραση του προσώπου του όταν μας χαιρετούσε …

Στην Ουρανούπολη συναντηθήκαμε και με τον Μοναχό Μωυσή τον Αγιορείτη ο οποίος επίσης επέστρεφε στο αγαπημένο του κελί του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στην σκήτη του Αγίου Παντελεήμονα στις Καρυές ….

Η πραότητα αυτού του ανθρώπου σε εντυπωσιάζει ακόμα και στα ελάχιστα δευτερόλεπτα που διαρκεί ένας χαιρετισμός …μια μετάνοια και μια ευχή .

Πήραμε το δρόμο για το σπίτι …κάναμε προσευχή στο ξεκίνημα και η παρουσία του Μοναχού Π. στο αυτοκίνητο ελάφρυνε λίγο την γλυκιά μελαγχολία της απομάκρυνσής μας από τα ιερά μέρη του Άθωνος …

Λίγες ώρες αργότερα η θέα ενός άψυχου παληκαριού που κείτονταν στην άσφαλτο και οι φωνές πόνου των υπολοίπων τραυματιών ενός σοβαρού ατυχήματος στην εθνική οδό , μας θύμισαν την πλέον ωφέλιμη για την ψυχή μνήμη αυτήν του θανάτου ….Το σύνθημά μας ήταν ένα : Το Άγιο όρος μέσα μας …παντού και πάντοτε ….Ένα άλλο όμως ήρθε εκείνες τις στιγμές να προστεθεί στο οπλοστάσιό μας εναντίον του επίβουλου της σωτηρίας μας :Κράτα τον νου σου στον άδη και μην απελπίζεσαι ….

-Στον Άθωνα βγήκε και αυτό αδερφοί μου ….στον Άθωνα !!!

 

Νώντα Σκοπετέα -Το Άγιο Όρος μέσα μας

(Τέλος και τω Θεώ η δόξα )

Αφιερώνεται σε όλους τους ευωδιαστούς Γέροντες που συναντήσαμε σε αυτήν την μικρή μα τεράστια σε ψυχικό θυσαύρισμα οδοιπορία μας ....ιδίως στον Μοναχό Α. που τόσο πολύ μας ανάπαυσαν τα λόγια του και τα μονίμως υγρά του μάτια …Καλή αντάμωση στο Παρανέστι ...

Στους φωτισμένους ηγουμένους και τις συνοδείες τους ...στους πολλούς αναζητητές της αλήθειας που συναντήσαμε σε κάθε μας βήμα ...παντοτινούς συναμαρτωλούς αδερφούς μας ...

Στον Παναγιώτη τον Γιάννη και φυσικά τον Μιχάλη που αδημονούν για την επόμενη φορά ...Στην διψασμένη ψυχή μας ...Στις οικογένειές μας που πάντα μας στηρίζουν...

Τα ανεξιχνίαστα ....λάθη του Θεού!!!!

.....Τα σαράντα τέσσερα χρόνια της ασκήσεως της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας στην έρημο, ήταν πολλά ή όχι; Για τα μέτρα τα ανθρώπινα θα λέγαμε πολλά. Και πώς μπορούν να συγκριθούν αυτά τα τόσα πολλά χρόνια με το ένα δευτερόλεπτο της μετανοίας του ληστού πάνω στο σταυρό; Και οι δυο εισέρχονται στον Παράδεισο. Υπάρχει λογική σε τέτοιες ισορροπίες που εμείς τις λειτουργούμε ως μαθηματικές αναζητήσεις; Να τολμήσω να προσεγγίσω αυτό το ερώτημα αρχίζοντας λόγο σύντομο, και αξιοποιώντας την απάντηση που δίνει ο εν αγίοις πατέρας ημών o Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε αυτό το φοβερό και συγκλονιστικό ερώτημα. Ποια είναι τα μαθηματικά του Θεού και ποια είναι τα δικά μας; Λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «εκείνο που μπορώ να καταλάβω περισσότερο από το Θεό είναι το ακατάληπτό Του. Και μάλιστα το ακατάληπτο της Αγάπης Του». Και τονίζει, «ω, βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού! Ως ανεξερεύνητα τα κρίματα Αυτού, ερευνηθήναι ου δύναται. Πολλώ μάλλον καταληφθήναι αδύνατον. Τα κρίματα Αυτού ανεξερεύνητα. Η ωδή Αυτού ανεξιχνίαστη. Η ειρήνη Του υπερέχει πάντα νουν. Η δωρεά Του ανεκδιήγητος». Αρχίζοντας το λόγο μας με αυτόν τον προβληματισμό, πιθανώς να αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι το πώς μπορούμε να εννοήσουμε τα πράγματα του Θεού είναι πολύ σχετικό. Και σίγουρα ακολουθώντας τη διδασκαλία των Πατέρων μας, είναι καλύτερα να αφηνώμεθα στα χέρια Του, παρά να ψάχνουμε το πώς και το γιατί. Αλήθεια, σκεφτήκατε γιατί την πρώτη φορά που μίλησε ο Κύριος στον προφήτη Ωσηέ. την πρώτη φορά που μίλησε, προσέξτε, είπε: «πήγαινε και πάρε γυναίκα σου μια πόρνη. Κι έτσι τα παιδιά που θα κάνεις μαζί της δεν θα έχουν καθόλου δικαιώματα». Πρώτη φορά ομιλεί ο Θεός στον Ωσηέ και του λέει να πάρει μια πόρνη. Ανεξιχνίαστο. Βέβαια οι Πατέρες της Εκκλησίας μετά τόλμησαν να προσεγγίσουν το κείμενο ερμηνευτικά και να πούνε: μα φυσικά θα πάρει ο Ωσηέ μια πόρνη, μια που ο Θεός μετά, μέσα από το έργο της Θείας οικονομίας Του, διάλεξε να αγαπήσει εμάς που είμαστε πόρνοι. Αλήθεια, ποια λογική, φιλοσοφική ή ακόμη και θεολογική, μπορεί να εξηγήσει το ανεξιχνίαστο της αιτήσεως του Θεού προς τον Αβραάμ για να θυσιάσει το γιο του; Μυστήριο ιλιγγιώδες. Το προσέγγισε -σχετικώς πως- ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγοντας ότι «μας προετοίμαζε ο Θεός. Εκείνος το Υιό του θυσίασε. Κι εμείς ανοίξαμε τον δρόμο για Αυτόν, μιας και τολμήσαμε μέσα από το χέρι του Αβραάμ, να θυσιάσουμε το γιο του». Όπως και να' χουν τα πράγματα, οι βουλές του Θεού που λειτουργούν πάντοτε αγαπητικά δεν μπορούν να ερευνηθούν. Γι' αυτό η ζωή μας είναι καλύτερο να λειτουργήσει σε αυτό το μυστήριο που κατανοείται σχετικώς πως, για να γίνουμε ελεύθεροι. Για να βοηθήσω αυτήν την κουβέντα που αρχίσαμε τώρα, θα αφήσω κάποια στίγματα από την ιστορία της Εκκλησίας μας. Θα σας δώσω κάποιες μικρές πτυχές ζωής κάποιων αγίων, οι οποίοι μέσα από το παράλογο μερικές φορές που έζησαν, ήρθαν όχι μόνο σε επίγνωση του Θεού, ήρθαν σε ύψη αγιότητας. Να, να θυμηθούμε συμβολικά αγίους αρκετά αγνώστους στη δική μας σκέψη. Την Οσία Αθανασία τη θαυματουργό, την εν Αιγίνη. Από μικρό παιδί διακρινόταν για την αρετή της. Και επιθυμούσε να αφιερωθεί στο Χριστό, να γίνει μοναχή. Οι γονείς της όμως την υποχρέωσαν να παντρευτεί. Δεκαέξι μέρες μετά το γάμο της κάποιοι βάρβαροι επιτέθηκαν στο νησί, στην Αίγινα, και σκότωσαν τον άντρα της. Η Οσία σκέφτηκε να επωφεληθεί από το γεγονός πια και να επιτελέσει τον πόθο της. Να γίνει μοναχή. Αλλά τότε εξεδόθη ένα αυτοκρατορικό διάταγμα που όριζε την εποχή εκείνη όλες οι χήρες κι ανύπαντρες κοπέλες να νυμφεύονται ειδωλολάτρες. Η Αθανασία έκανε υπακοή στο νόμο. Και σύναψε δεύτερο γάμο. Όμως το παράδειγμα των αρετών της επηρέασε τόσο πολύ τον ειδωλολάτρη σύζυγό της, που μετά έγινε μοναχός. Ποιες είναι οι βουλές του Θεού; Ποιος θα το περίμενε; Μέσα από ανέλπιστα γεγονότα ζωής, η αγία Αθανασία όχι απλώς να σώζεται η ίδια και να γίνεται αγία, [αλλά] να διασώζεται και ο δεύτερος άντρας της, ο ειδωλολάτρης. Ποιος έχει σκεφτεί άραγε το μυστήριο που λειτουργήθηκε στη ζωή ενός μεγάλου Αγίου της Ρωσικής Εκκλησίας; Του αγίου Βασιλείου επισκόπου Ριαζάν. Η βιοτή του ήταν άμεμπτη. Και το υπόδειγμα των αρετών που οικοδομούσε ήταν ακραίο. Ο διάβολος θέλησε να δοθεί εντύπωση ότι ο επίσκοπος αυτός ζούσε βίο ακόλαστο. Πήρε λοιπόν τη μορφή νεαρής κοπέλας και εμφανιζόταν στο παράθυρο της επισκοπικής κατοικίας. Ο λαός σκανδαλισμένος από το θέαμα απεφάσισε να τιμωρήσει τον επίσκοπο. Χωρίς να προηγηθεί εκκλησιαστικό δικαστήριο. Ήταν σίγουροι για την πτώση του επισκόπου. Μια μέρα που το συγκεντρωμένο πλήθος είδε την κοπέλα να φεύγει από το σπίτι του επισκόπου, οι φήμες πολλαπλασιάστηκαν. Ακούγονταν διάφορες κατηγορίες και κάποιοι μάλιστα απειλούσαν να σκοτώσουν τον επίσκοπο. Ο Άγιος κατόρθωσε να πάρει αναβολή, έτσι ζήτησε, μόνο λίγες ώρες. Τη νύχτα προσευχήθηκε πολύ. Ετέλεσε αγρυπνία. Και κατόπιν μετέβη στον καθεδρικό ναό της πόλης του. Κι ανέπεμψε δέηση. Και κατόπιν εναποθέτοντας κάθε ελπίδα του στην Παναγία, με ένα εικόνισμά της στα χέρια του κατευθύνθηκε στον ποταμό Όκα που είναι πλάι στην πόλη αυτή. Ο λαός τον περίμενε για να τον σκοτώσει. Ο Άγιος πήρε τότε τον μανδύα του τον άπλωσε στα νερά του ποταμού και ανέβηκε το ποτάμι σα να ήταν βάρκα. Το είδε ο λαός. Και κατάλαβαν ότι κατέκριναν τον άγιο. Γιατί ο Θεός το επέτρεψε; Γιατί ο Θεός το άφησε; Είναι περιττό το ερώτημα. Το είπαμε. Οι βουλές του Θεού είναι ανεξιχνίαστες. Αλλά όλα αυτά με άλλο τρόπο -και μοναδικό τρόπο- ωφέλησαν το λαό. Κι ακόμη περισσότερο τον επίσκοπο. Η μακαρία Σοφία καταγόταν από τη Θράκη. Ήταν παντρεμένη και μητέρα έξι παιδιών. Οι φροντίδες όμως του σπιτιού της δεν την αποσπούσαν από τα καθήκοντα της ευσεβείας της. Την προσευχή και τον εκκλησιασμό. Επιστρέφοντας στο σπίτι περνούσε μεγάλο μέρος της νύχτας προσευχόμενη. Έγινε το ανέλπιστο. Τα έξι παιδιά της από κάποιους λόγους νόσων πέθαναν το ένα μετά το άλλο. Τότε εκείνη μοίρασε όλα τα υπάρχοντά της στους φτωχούς κι έγινε μητέρα άλλων ορφανών παιδιών. Και στήριγμα στις χήρες. Μην έχοντας άλλη μέριμνα από το να ευαρεστεί το Θεό, πέρασε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής της με νηστεία και προσευχή. Τα μάτια της ήτανε αστ είρευτη πηγή δακρύων. Η τραγωδία του θανάτου έξι παιδιών της άλλαξε πιο βαθιά τη ζωή της. Θα μπορούσε να γίνει αγία και χωρίς τον θάνατο των παιδιών της. Δεν ξέρω το γιατί. Αλλά η τραγωδία δεν ερευνάται. Ερευνάται η κατάληξη. Πού μας πάει η τραγωδία. Μην ξεχνάτε την ιστορία μιας άλλης Αγίας της Εκκλησίας μας, της αγίας Ισιδώρας, της δια Χριστόν σαλής. Ήταν στο μοναστήρι του Ταβενησίου, στην αντίπερα όχθη του Νείλου. Εγκαταβίωνε εκεί και υποκρινόταν τη σαλή. Με σκοπό να επισύρει πάνω της τη χλεύη των ανθρώπων. Ντυμένη στα κουρέλια, επιτελούσε τις πιο ταπεινές εργασίες του μαγειρείου. Και για τροφή αρκούνταν στα ψίχουλα που μάζευε από την τράπεζα. Μιας κι οι άλλες μοναχές την περιφρονούσαν ως τρελή, και μερικές έλεγαν ότι είναι δαιμονισμένη. Μια μέρα ήρθε στο μοναστήρι κατόπιν εντολής Αγγέλου ο άγιος Πιτιρούν. Μεγάλος άγιος της ερήμου του Ταβενησίου. Ονομαστός ασκητής. Κι αφού είδε τις αδελφές, ζήτησε να δει την Ισιδώρα. Αλλά κρίθηκε σωστό να μην έρθει για να μην ρεζιλευτεί η κοινότητα από τη σαλότητά της. Εκείνος όμως επέμενε. Και τότε μόλις ήρθε η Ισιδώρα, ο άγιος Πιτιρούν έπεσε στα πόδια της λέγοντας : «ευλόγησον». Στις αντιρρήσεις ότι η αδερφή αυτή ήταν σαλή και άξια περιφρόνησης, εκείνος απήντησε στις μοναχές ότι αυτή πρέπει να είναι η πνευματική μητέρα τους. Ανέλπιστα γεγονότα αποκαλύπτουν μέσα από την αγάπη του Θεού την αγιότητα της αγίας. Μπορεί και να μην αποκαλυπτόταν. Θα παρέμενε αγία. Αλλά η αγάπη του Θεού έτσι το θέλησε. Για την ταπείνωση των άλλων αδελφών και τη σωτηρία τους. Ποιος έχει ακούσει την ιστορία εκείνων που νομίζουμε πως είναι ζευγάρι, όταν στα συναξάρια της ημέρας της γιορτής τους ακούμε «μνήμη των Οσίων Θεοφάνους και Πανσέμνης»; Όλοι πιστεύουμε πως είναι ένα αγιασμένο ζευγάρι το οποίο ασκήθηκε θεοφιλώς μέσα στο γάμο κι αγίασε. Ακούστε το παράξενο της ιστορίας τους. Ο Άγιος Θεοφάνης ζούσε στην Αντιόχεια. Προήλθε από γονείς ειδωλολάτρες. Παντρεύτηκε σε ηλικία 15 χρόνων. Και τρία χρόνια αργότερα η γυναίκα του εκοιμήθη. Άλλη ήταν η γυναίκα του. Όχι η Πανσέμνη. Τότε έλαβε το βάπτισμα και εγκλείστηκε σε ένα μικρό κελάκι, όχι μακριά από την Αντιόχεια. Για να εργαστεί προς σωτηρία της ψυχής του. Έμαθε ότι εκεί κοντά στην Αντιόχεια, η οποία ήταν μεγάλη και περίφημη πόλη αλλά και πολύ αμαρτωλή ταυτόχρονα, ζούσε μια πόρνη που λεγόταν Πανσέμνη κι έκανε πολλά πράγματα για να απολεστούν οι ψυχές των ανθρώπων λόγω του αμαρτωλού επαγγέλματός της, προσευχήθηκε πολύ στο Θεό. Και του ήρθε ένας φωτισμός. Άφησε το ερημητήριο του και κατέβηκε στο σπίτι του πατέρα του και του ζήτησε, αυτός ο ασκητής ο μοναχός, δέκα λίτρες χρυσού για να παντρευτεί. Έβγαλε τον τρίχινο χιτώνα του, φόρεσε λαμπρά ενδύματα και πήγε στο σπίτι της Πανσέμνης της πόρνης. Αφού έφαγε και ήπιε, τη ρώτησε πόσο καιρό είναι σε αυτό το άθλιο επάγγελμα. Δώδεκα χρόνια, του είπε. Όμως από όλους τους εραστές μου εσύ είσαι ο ομορφότερος, του είπε εκείνη. Και τότε είπε ο Θεοφάνης, «αφού είμαι όμορφος, θέλεις να με παντρευτείς»; Και της είπε μάλιστα, «να, πάρε και χρυσάφι σαν προίκα σου». Εκείνη δέχτηκε. Και της είπε : «πάμε να κάνουμε τις ετοιμασίες του γάμου». Πήγε λοιπόν εκεί που ήταν το κελί του κι απέναντι έκτισε ένα άλλο κελί κοντά στο δικό του. Και επέστρεψε για να επιτελέσει την υπόσχεσή του, το γάμο με την Πανσέμνη. Βέβαια της είπε: «επειδή είμαι χριστιανός, σε παρακαλώ πρέπει να γίνεις χριστιανή για να παντρευτούμε». Εκείνη δίστασε στην αρχή, αλλά το δέχτηκε. Δεν είχε να χάσει και τίποτε. Ωραίος άντρας, νέος και πολλά χρήματα. Κι άρχισε η κατήχηση. Κατά την περίοδο της κατηχήσεως άκουσε η Πανσέμνη για την μέλλουσα κρίση. Και ότι όλες μας οι αμαρτίες μας θα κριθούν από το Θεό. Κι ανάλογα θα κριθούμε για τη σωτηρία μας. Και περιήλθε σε σωτήρια συντριβή. Βαπτίστηκε, ελευθέρωσε τους δούλους της, μοίρασε όλη την περιουσία που απέκτησε με τις αμαρτίες της, και αποσύρθηκε στο κελί που ετοίμασε γι' αυτήν ο Θεοφάνης. Και οι δυο ασκήθηκαν θεοφιλώς. Πράγματι ανεξιχνίαστες οι βουλές του Θεού. Το ανέλπιστο. Καμιά φορά αφήνουμε το Θεό να λειτουργήσει πάνω στη ζωή μας το ανέλπιστο; Ήταν τολμηρό αυτό που έκανε ο Θεοφάνης. Αλλά για το Θεό τα τολμηρά είναι σωτήρια. Μήπως κάποια φορά το μυαλό μας είναι τόσο στατικό και τόσο κλεισμένο, ακόμη - να τολμήσω να το πω - και σε χριστιανικές συμβατικότητες, και δεν αντέχουμε αυτό το ξεπέρασμα; Αυτή την έξοδο; Μέσα από αυτές τις σκέψεις πιθανώς μπορώ να καταλάβω τον Άγιο Ευθύμιο της Ουσδαλίας. Μια μεγάλη περιοχή της Ρωσίας όπου ήταν επίσκοπος. Είχε πολλές αρετές αλλά τις έκρυβε. Και ποτέ δεν τις απεκάλυπτε. Το μόνο που κατάλαβαν από αυτόν ήταν η απάντηση που έδινε στο ερώτημα που τον ρωτούσαν. Άνθρωπε του Θεού, ποια είναι η μεγαλύτερη αρετή, μας λες; Κι απαντούσε «η κρυφίως επιτελουμένη». Κι όλη η ζωή ήταν ένα κρυφτούλι. Όχι από το Θεό. Από τα μάτια των ανθρώπων. Μετά ο Θεός τον δόξασε και τον αγίασε. Άλλη τρέλα. Άλλη υπέρβαση. Ποια η μεγαλύτερη αρετή; Η «κρυφίως επιτελουμένη»! Αν δεν σας κούρασα ήδη, να μιλήσω με δυο λόγια για έναν άλλον άγνωστο Άγιο και πάλι της Ρωσικής γης. Τον άγιο Αρτέμιο της Βέρκολα. Ήταν νέο παιδί 13 χρονών όταν βρισκόταν στο χωράφι του για να δουλέψει εκεί που ήταν τα χωράφια του πατέρα του. Χτύπησε κεραυνός μέσα σε μια καταιγίδα και πέθανε 13 χρονών. Τι είχε κάνει αυτό το παιδί άραγε; Τι άσκηση πρόλαβε να κάνει; Οι χωρικοί βλέποντας ότι το παιδί πέθανε από τον κεραυνό, θεώρησαν ότι ήταν μια κατάρα θεϊκή και μάλιστα ότι το παιδί ήταν πολύ αμαρτωλό. Γι' αυτό τιμωρήθηκε από το Θεό. Γρήγορα-γρήγορα τον έθαψαν κάτω από κάτι ξερόκλαδα μπας και δαιμονιστούν από τον κακό άνθρωπο που χτυπήθηκε από την οργή του Θεού, όπως έλεγαν. Εικοσιδύο χρόνια αργότερα - το 1547 - ένας νεωκόρος του ναού του Αγίου Νικολάου της περιοχής, ο Αγάθων, είδε στον τόπο εκείνον ένα φως μυστηριώδες. Κι ανακάλυψε το σώμα του παιδιού. Το οποίο ευωδίαζε. Κι από τότε και μετά άρχισε να κάνει ατέλειωτα θαύματα. Τι έκανε αυτό το παιδί στη ζωή του; Κανείς δε το ξέρει. Το μυστήριο του Θεού. Το μυστήριο της αγάπης του Θεού. Οι ανεξιχνίαστες βουλές Του. Ποιος μπορεί να τις συλλάβει; Ποιος μπορεί να τις προσεγγίσει; Ποιος μπορεί να καταλάβει το μυστήριο της ανεξιχνίαστης βουλής του Θεού που παίχτηκε εκεί - το Μάιο του '41- στη Σερβική γη; Όταν οι συνεργάτες των Ναζί, οι Ουστάσι, συνέλαβαν κάποιους δήθεν στασιαστές ανάμεσα στους οποίους ήταν κι ο γιος του ιερέα της περιοχής - ο γιος ενός ευσεβούς ιερέως. Ήταν ο πατήρ Μπράνκο Ντομπροσάλεβιτς. Συνέλαβαν το γιο του και πήγαν να τον εκτελέσουν με τους άλλους. Και πήραν μαζί και τον ιερέα. Εκτέλεσαν μπρος στα μάτια του το γιο του και του είπαν, «ξέρεις γιατί σε φέραμε; Για να κάνεις την νεκρώσιμή του ακολουθία». Ο ιερέας, ευσεβέστατος ων, τους είπε : «βεβαίως». Κι έκανε πλήρως την Ορθόδοξη ακολουθία. Υπάκουσε στο θέλημα του Θεού. Και μόλις είπε το «δι' ευχών», τον εξετέλεσαν. Μυστήριο η αγάπη του Θεού. Και πώς αναδεικνύει τους Αγίους. Τι έκανε το μυστήριο του Θεού στην καρδιά του οχτάχρονου Ιωάννη του Κινέζου όταν στο μεγάλο αντιχριστιανικό κίνημα των Μπόξερς στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, μαρτύρησαν πολλοί Κινέζοι Ορθόδοξοι. Έπιασαν το παιδί και το ακρωτηρίασαν και του είπαν: «Πονάς; Υποφέρεις;» Και είπε το παιδάκι, «δεν είναι δύσκολο να υποφέρει κανείς όταν είναι με το Χριστό». Τι μυστήριο έκανε αυτό το παιδάκι να πει ότι δεν υποφέρει; Τι μυστήριο επέτρεψε κατά τη δική μας την εσφαλμένη λογική ένα παιδάκι οχτώ χρονών να πεθάνει; Ποιος ξέρει για τον Άγιο Μάλχο από τη Συρία; Που έφυγε κρυφά από το σπίτι του το πατρικό γιατί ήθελαν να τον παντρέψουν. Κι εκείνος δεν ήθελε. Ήθελε να γίνει μοναχός. Και πήγε κι έγινε μοναχός. Κοντά στην Αντιόχεια και πάλι. Όταν πέθανε ο πατέρας του γύρισε σπίτι για να παρηγορήσει τη μητέρα του. Και να ρυθμίσει κάποιες υποθέσεις οικογενειακές. Παρόλη την εντολή του γέροντά του, "μη γυρνάς πίσω, κάνε προσευχή για τον πατέρα σου". Έγινε επιδρομή Σαρακηνών και τον συνέλαβαν οι Σαρακηνοί σα δούλο. Τον πούλησαν μαζί με μια γυναίκα σε ένα καραβάνι. Αυτός που τους αγόρασε τους υποχρέωσε να παντρευτούν. Πού να το περίμενε ο Μάλχος. Από μια ανυπακοή να βρεθεί με το ζόρι παντρεμένος. Αλλά ο Θεός έχει άλλες βουλές. Στο χείλος της απελπισίας ο Μάλχος σκεφτόταν να αυτοκτονήσει. Όταν τότε αυτή η γυναίκα με την οποία δια της βίας τον πάντρεψαν του πρότεινε να ζήσουν με αγνότητα και να παραμείνουν ως ασκητές σε όλη τη ζωή τους. Διδάχτηκε από τη γυναίκα ο Μάλχος. Και τελειώνοντας πώς να ξεχάσω άλλες ανεξιχνίαστες βουλές του Θεού μας. Ας τελειώσω με τον Άγιο Θαλάσσιο το Λίβυο. Από τη Λιβύη ο Άγιος Θαλάσσιος. Αν ψάξετε το συναξάρι της ζωής του δεν θα δείτε κάτι που να μυρίζει -έτσι φαίνεται- αγιότητα. Άλλα τα μέτρα του Θεού όμως. Ο Θεός επέτρεψε να συναντήσει εκεί στη Λιβύη ο Άγιος Θαλάσσιος έναν από τους μεγαλύτερους Αγίους της Εκκλησίας μας. Τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Και επειδή είχε πολλά ερωτήματα, τον ρώτησε μερικά. Κι ο άγιος Μάξιμος του απαντούσε. Του είπε : "τώρα φεύγεις για το ταξίδι σου. Μπορώ να σου γράφω γράμματα και να μου απαντάς; " «Ναι» του είπε ο Άγιος Μάξιμος. Άρχισε να του γράφει γράμματα. «Απορίες του Αγίου Θαλασσίου». Κι ο άγιος Μάξιμος απαντούσε. Έχουν εκδοθεί αυτές οι απαντήσεις. Απαντούσε, απαντούσε, απαντούσε. Κι ο άγιος Θαλάσσιος αυτά που έβλεπε γραμμένα άρχισε να τα ζει. Κι άρχισε η ζωή του να είναι μια μίμηση του αγίου Μαξίμου. Ολόκληρη η ζωή του. Ζούσε από τα γράμματά του. Κι είπε αυτός ο άγιος άνθρωπος μου δίνει απαντήσεις κι εγώ θα είμαι μόνο αναγνώστης; Κι όλη η ζωή του έγινε αγιασμένη. Και τόσο πολύ φωτίστηκε, που στο τέλος έγραψε κι αυτός ένα περίφημο έργο. «Περί αγάπης κι εγκρατείας». Σπουδαίο έργο. Με τέσσερις εκατοντάδες κεφαλαίων. Μιμούμενος τον άγιο Μάξιμο. Από μια γνωριμία. Από κάποια γράμματα. Οι βουλές του Θεού. Το ανεξιχνίαστο του Θεού. Αυτό που δεν μπορείς να καταλάβεις. «τις γαρ έγνω νουν Κυρίου»; Η Αγία Μαρία η Αιγυπτία 44 χρόνια στην Αίγυπτο. Ο ληστής σε ένα λεπτό. Δεν είναι αυτά τα μαθηματικά σωστά. Ο Θεός έχει άλλα μαθηματικά για κείνους σίγουρα τους αγίους που ανέφερα και για όλους εμάς. Το μυαλό μας να είναι πάντοτε ανοιχτό στην αγάπη του Θεού. Το πώς και το γιατί και το πόθεν μπορεί να είναι ανθρώπινα ερωτήματα. Και δεν τα απεμπολούμε. Αλλά έχουμε την τόλμη να ξεπεράσουμε τα δικά μας μαθηματικά για να μπούμε μέσα στην αγάπη του Θεού που έχει άλλα μαθηματικά; Και μας σώζει με έναν άλλο τρόπο; Μέσα από μια σαλότητα και μέσα από μια έξοδο; Εύχεστε Σεβασμιώτατε Δέσποτα η ζωή μας να χαρακτηριστεί από αυτή την ελευθερία κι από αυτήν την έξοδο!

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, του πρωτοπρ. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου που έγινε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Βούλας, στις 5/4/2009. ΠΗΓΗ: http://www.floga.gr