Ο Γιάλομ και ο Μ.Κανών του Αγ.Ανδρέα ..

Τρίτη Βράδυ ο Γιάλομ στο μέγαρο Μουσικής μιλώντας για την θνητότητα της ψυχής …. Τετάρτη Βράδυ στο αναλόγιο της Αγίας Τριάδας διαβάζοντας τον Μεγάλο Κανόνα του Αγ.Ανδρέα Κρήτης …..να μιλά για την Αθανασία της …. Αλήθεια τι μπορεί να σε κάνει πιο χαρούμενο;;; τι μπορεί να κάνει την ζωή μας πληρέστερη;; Η ορθολογική θεωρία του απίστευτα εύστροφου καλλιτέχνη της ψυχής ,ο οποίος επιμένει στην αφυπνιστική δράση που μπορεί να έχει η συνειδητοποίηση του αναπόφευκτου τέλους…ή ο γεμάτος δάκρυα συντριβής Θεολογικός λόγος του Αγ.Ανδρέα Κρήτης , που αν και κατά πολύ προγενέστερος είναι πάντα επίκαιρος ,ικανοποιώντας την πείνα και την δίψα του ανθρώπου για ζωή….. όχι όμως ως βιολογική ύπαρξη, γιατί η ζωή είναι κάτι πολύ ανώτερο. Είναι υπαρξιακή κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό . Είναι κοινωνία αληθινής αγάπης, και συνεχής πορεία προς την ατελεύτητη τελειότητα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι διαβάζοντας ένα απόσπασμα από το "Οταν έκλαψε ο Νίτσε" του Ίρβιν Γιάλομ απόρησα ευχάριστα και σκέφτηκα ότι σίγουρα ο μεγάλος …ψυχογράφος έχει ….διαβάσει τον Μ.Κανόνα….!!!!αστειεύομαι !!!Σίγουρα όμως οι απόλυτες θέσεις του για την φθαρτότητα της ψυχής έχουν αμφισβητηθεί έστω και υποσυνείδητα από αυτόν τον ίδιο !!!!!Θα το καταλάβετε διαβάζοντας αρχικά το παρακάτω απόσπασμα και στην συνέχεια ανατρέχοντας στα βαθύτερα νοήματα του Θεολογικού αριστουργήματος του Αγ.Ανδρέα Κρήτης . Η βασική βέβαια διαφορά τους είναι η επιλογή της …οδού ..Ο πρώτος προφανώς επιλέγει την εύκολη και χαρούμενη ο δε δεύτερος την στενή και τεθλιμμένη …Η επιλογή δική μας ….άλλωστε το μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο μετά την ίδια την ζωή είναι το αυτεξούσιο …. Μήπως κάνω λάθος αγαπητέ κ.Ίρβιν ;;; Ο ΓΙΑΛΟΜ ….. "Δεν διδάσκω Γιόζεφ, ότι ο άνθρωπος οφείλει ν'αντέχει το θάνατο ή να "συμβιβάζεται" μαζί του. Ακολουθώντας αυτή την κατεύθυνση προδίδεις τη ζωή σου! Το μάθημα που σου διδάσκω είναι: Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!" "Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!" Η φράση αυτή προκάλεσε ένα σοκ στο Μπρόιερ. Η ευχάριστη απογευματινή βόλτα είχε αποκτήσει θανάσιμη σοβαρότητα. "Να πεθαίνεις την κατάλληλη στιγμή; Τι εννοείς? Σε παρακαλώ, Φρήντριχ, δεν το αντέχω, σ' το 'χω πει πολλές φορές, να μου λες κάτι τόσο σημαντικό με τόσο αινιγματικό τρόπο. Γιατί το κάνεις αυτό;" "Θέτεις δυο ερωτήματα. Σε ποιό από τα δυο να απαντήσω;" "Σήμερα, πες μου για το να πεθαίνει κανείς τη σωστή στιγμή" "Ζήσε όταν ζεις! Ο θάνατος χάνει τη φρίκη του αν κάποιος πεθάνει έχοντας εξαντλήσει τη ζωή του! Αν ο άνθρωπος δε ζει στη σωστή στιγμή, τότε δεν μπορεί ποτέ να πεθάνει τη σωστή στιγμή"………. "Γιόζεφ, προσπάθησε να καθαρίσεις το μυαλό σου. Φαντάσου το ακόλουθο διανοητικό πείραμα! Τι θα συνέβαινε αν κάποιος δαίμονας σου έλεγε ότι αυτή τη ζωή -όπως τη ζεις τώρα και όπως την έχεις ζήσει στο παρελθόν- πρέπει να τη ζήσεις ξανά, αμέτρητες φορές; Και χωρίς να συμβαίνει τίποτα καινούριο; "Όπου κάθε πόνος και κάθε χαρά κι ό,τι ήταν άφατα μικρό ή μεγάλο στη ζωή σου θα επιστρέφει σε σένα, όλα στην ίδια διαδοχή και ακολουθία -ακόμα κι αυτός ο άνεμος και τα δέντρα κι αυτά τα γλιστερά βράχια, ακόμα και το νεκροταφείο κι ο τρόμος, ακόμα κι αυτή η γλυκιά στιγμή κι εσύ κι εγώ, πιασμένοι απ' το μπράτσο, μουρμουρίζοντας αυτά τα λόγια;" Καθώς ο Μπρόιερ έμεινε σιωπηλός, ο Νίτσε συνέχισε: "Φαντάσου την αιώνια κλεψύδρα της ύπαρξης ν'αναποδογυρίζει ξανά και ξανά και ξανά. Και κάθε φορά, αναποδογυρίζουμε κι εσύ κι εγώ, απλοί κόκκοι στη διαδικασία". Ο Μπρόιερ έκανε μια προσπάθεια να τον καταλάβει. "Αυτή η -η- η φαντασίωση, πώς-;" "Είναι κάτι παραπάνω από φαντασίωση" επέμεινε ο Νίτσε, "είναι κάτι παραπάνω από ένα νοητικό πείραμα. Άκου μόνο τα λόγια μου! Άσε απ' έξω όλα τ' άλλα! Σκέψου την αιωνιότητα. Δες πίσω σου -φαντάσου- να κοιτάζεις ατέλειωτα πίσω στο παρελθόν. Ο χρόνος εξαπλώνεται προς τα πίσω για όλη την αιωνιότητα. Και, αν ο χρόνος εξαπλώνεται συνεχώς προς τα πίσω, οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβεί δεν έχει ήδη συμβεί; Οτιδήποτε γίνεται τώρα δεν θα έχει γίνει έτσι παλιά; Οτιδήποτε περπατάει εδώ δεν έχει περπατήσει το ίδιο μονοπάτι στο παρελθόν;"._ …… ( Ένα απόσπασμα-διάλογος μεταξύ του Νίτσε και του καθηγητή Μπρόιερ από το βιβλίο: "Οταν έκλαψε ο Νίτσε" του Ίρβιν Γιάλομ) Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΗΤΗΣ ….. Ο Μ.Κανών ,θρήνος μετάνοιας που μας μεταφέρει στο βάθος και στο πεδίο δράσης της αμαρτίας, κλονίζοντας τη ψυχή μας με την απόγνωση, τη μετάνοια και την ελπίδα. Με μιά μοναδική τέχνη ο Άγιος Ανδρέας συνυφαίνει τα μεγάλα βιβλικά θέματα: Αδάμ και Εύα, Παράδεισος και Πτώση, Πατριάρχες, Νώε και κατακλυσμός, Δαβίδ, Χώρα της Επαγγελίας και τελικά Χριστός και Εκκλησία, ομολογία των αμαρτιών και μετάνοια. Τα γεγονότα της ιερής ιστορίας παρουσιάζονται σαν γεγονότα της ζωής μου. Οι ενέργειες του Θεού στο παρελθόν αποβλέπουν σε μένα και στη σωτηρία μου, η τραγωδία της αμαρτίας και η προδοσία παρουσιάζονται σαν προσωπικά δική μου τραγωδία. Η ζωή μου παρουσιάζεται σαν ένα κομμάτι της μεγάλης πάλης ανάμεσα στο Θεό και τις δυνάμεις του σκότους που επαναστατούν εναντίον του. Η πνευματική ιστορία του κόσμου είναι επίσης και δική μου ιστορία. Γίνονται για μένα μια πρόκληση με τα αποφασιστικά γεγονότα και τις πράξεις από το παρελθόν, που το νόημά τους και η δύναμή τους είναι αιώνια, γιατί κάθε ανθρώπινη ψυχή - μοναδική και ανεπανάληπτη - συγκινείται από το ίδιο δράμα, αντιμετωπίζει την ίδια τελικά εκλογή, ανακαλύπτει την ίδια πραγματικότητα. Το έργο και ο σκοπός του Μεγάλου Κανόνα είναι να ξεσκεπάσει την αμαρτία και έτσι να μας οδηγήσει στη μετάνοια. Η αποκάλυψη αυτή, δεν γίνεται με ορισμούς και απαριθμήσεις, αλλά με μια βαθειά ενατένηση στη μεγάλη βιβλική ιστορία που είναι η ίδια η ιστορία της αμαρτίας, της μετάνοιας και της συγγνώμης. Καταλαβαίνουμε ότι αμαρτία είναι, πρώτα απ' όλα, η άρνηση ότι η ζωή είναι προσφορά ή θυσία στο Θεό, με άλλα λόγια δηλαδή, η άρνηση ότι η ζωή έχει θεϊκό προσανατολισμό, ότι η αμαρτία, επομένως, είναι από τις ρίζες της, η παρέκκλιση της αγάπης μας από τον τελικό σκοπό της. Ο άγιος Ανδρέας αρχίζει με την αυτομεμψία και με την προτροπή για μετάνοια και εξομολόγηση. “Πόθεν άρξομαι θρηνείν τας του αθλίου μου βίου πράξεις...”, “δεύρο τάλαινα ψυχή, σύν τη σαρκί σου τω πάντων Κτίστη, εξομολογού και απόσχου λοιπόν, της πριν αλογίας και προσάγαγε Θεώ εν μετανοία δάκρυα”. Αφού θέτει ως θεμέλιο την μετάνοια και την εξομολόγηση, προχωρεί σταδιακά προς τα υψηλότερα σκαλοπάτια της πνευματικής ζωής. Από την πράξη, ήτοι την βίωση των Θείων εντολών και την προσπάθεια για κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη και τον φωτισμό του νού, προχωρεί στην θεωρία, ήτοι την θέα του Θεού, τονίζοντας ότι και η πρακτική ζωή και η θεωρία του Θεού κατορθώνονται με πόνο και κόπο. Λαμβάνει μία εικόνα από τον βίο του Πατριάρχου Ιακώβ και συγκεκριμένα αναφέρεται στις δύο συζύγους του, την Λεία και την Ραχήλ. Η πρώτη ήταν πολύτεκνη, με δέκα παιδιά, αλλά η δεύτερη, ενώ μπόρεσε να γεννήση μόνον δύο παιδιά, ήταν καλλίτεκνη και άνθρωπος υπομονής και προσευχής. Ο άγιος Ανδρέας δίνει στην εικόνα αυτή θεολογικό και πνευματικό περιεχόμενο. Παρομοιάζει την Λεία με την πράξη και την Ραχήλ με την θεωρία. “Γυναίκάς μοι δύο νόει, την πράξίν τε και την γνώσιν εν θεωρία· την μέ, Λείαν πράξιν ως πολύτεκνον, την Ραχήλ δε γνώσιν ως πολύπονον·...”, για να τονίση στο τέλος ότι “...άνευ πόνων, ου πράξις, ου θεωρία, ψυχή, κατορθωθήσεται”. Η ανάγνωση του Μεγάλου Κανόνος προξενεί μεγάλη ωφέλεια. Δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο να προσεύχεται και παράλληλα να εντρυφά στην Ορθόδοξη Θεολογία, η οποία δίνει απαντήσεις στα υπαρξιακά του προβλήματα και νόημα στην ζωή του. Η Ορθόδοξη θεολογία έχει την ικανότητα να συντρίβει τα αδιέξοδα της σύγχυσης και της μοναξιάς και να ανοίγει λεωφόρους στην έμπνευση και την δημιουργία. Οδηγεί τον άνθρωπο στα υψηλότερα επίπεδα της πνευματικής ζωής, ήτοι στην αγιότητα, που είναι η αληθινή ζωή. (Χρησιμοποιήθηκαν Αποσπάσματα από κείμενο του π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα)