Του Αη Λιά ...στην πιό ευλογημένη κορυφή

«Έτσι μου στάθηκε ο Ταΰγετος: όπως ο κόρφος της μητέρας μου.

Με πότισε γαλάζιο, αψύ αίμα, ήλιο και πράσινο

ως να μου δέσει την ψυχή όπως την πέτρα του

ως να χαράξει στην καρδιά μου τις βαθιές χαράδρες του

να σχηματίσει μες στη ζωή μου δώδεκα κορφές

να βγαίνω απάνω με μοναδικό μου όνειρο τον ήλιο.

Με δίψα μου μοναδική τον ήλιο.

Δίψα βαθιά σαν ωκεανό,

ψηλότερη κι απ’ το φεγγάρι.

Δίψα που να την λυπηθεί ο Θεός!

Γύρω τριγύρω στην καρδιά μου τα γεράνια στέφανα των γκρεμνών του

ρωγμές για ζώα, νεροσυρμές ελάτια κι αγριοπερίστερα.

Κ’ ένας αητός απάνω μου να σπαθίζει τα σύννεφα.

Κ’ ένας αητός απάνω μου να σκάφτει τις βροντές

Ζητώντας να ‘βρει μέσα τους ένα σπινθήρα!

Έτσι μου στάθηκε ο Ταΰγετος όσο να γεννηθούνε

Τα δυο παιδιά του Θεού μέσα μου: η Ποίηση και η Αγάπη!»

(ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΑΚΟΣ )

(του Γ.Η.Βενιζελέα)

Ο Ταΰγετος με τις πολλές του ιδιαιτερότητες είναι ίσως το ομορφότερο βουνό της Ελλάδας και το διασημότερο της Πελοποννήσου. Στην αντίληψη όσων τον γνωρίζουν κατέχει το χαρακτήρα του φυσικού συμβόλου. Αγιασμένο μέσα στους αιώνες και αυτόνομο στην Τουρκοκρατία γέννησε καπεταναίους και αγωνιστές. Στο κεντρικό και νότιο Ταΰγετο βρίσκεται η Μάνη, όπου εκεί, σύμφωνα με το ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο, συναντάς «το ερωτικό σμίξιμο του Ήλιου και της Πέτρας». Είναι το βουνό που χωρίζει και ενώνει δυο ιστορικές περιοχές, τη Μεσσηνία και τη Λακωνία.

Το προσκύνημα στο μικρό πέτρινο εκκλησάκι που στέκεται στη κορφή, αποτελεί καθήκον ζωής για πολλούς πιστούς που ανεβαίνουν κάθε χρόνο για να τιμήσουν τον Προφήτη Ηλία, στον οποίο αποδίδονται πολλά θαύματα. Ο Ναΐσκος έχει εξωτερικές διαστάσεις 3μ.χ6,5μ. περίπου και βρίσκεται σε μικρό πλάτωμα της κορφής, εμβαδού 65μ2 περίπου. Είναι κτισμένος από ξερολιθιά και είναι ξέσκεπος.

Παλαιότερα υπήρχε στέγη από τίκλες, που λόγω καιρικών συνθηκών την επόμενη χρονιά είχε υποστεί ζημιά, αλλά οι Τσεριώτες φρόντιζαν για την επισκευή και συντήρησή της. Νεώτερες προσπάθειες κατασκευής στέγης με άλλα υλικά απέβησαν άκαρπες. Ο Προφήτης θέλει –ίσως- να νιώθει ελεύθερος, γιατί βρίσκεται στη Μάνη που πάντα ήταν ελεύθερη.

Στη χάρη του ως σκεπή τοποθετείται τέντα για να προφυλάσσει τα σκεύη και τους πιστούς από τον ήλιο την ημέρα και από το κρύο τη νύκτα ή από καμιά ξαφνική νεροποντή. Εσωτερικά βρίσκονται τρεις μαρμάρινες εικόνες, οι οποίες παραμένουν εκεί όλο το χρόνο, στη μια εκ των οποίων η αφιερωματική επιγραφή αναγράφει ότι έγινε με εργασία και δαπάνη «Σ. Καρπάθιου, εν Παλαιοπαναγιά, έτος 1899». Εξωτερικά βρίσκονται μικρές πεζούλες για την ανάπαυση των προσκυνητών και δεξιά της θύρας εισόδου εγχάρακτη πλάκα, που αναφέρει ότι ο Ναός ανακατασκευάστηκε το 1967 με δαπάνες από τη «Βούλα Περουτσέα – Γκότση εκ Τσερίων».

Η ανακατασκευή αυτή πραγματοποιήθηκε γιατί το κτίσμα καταπονείται από τις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην Αλπική ζώνη του βουνού και από το χιόνι που το σκεπάζει. Το χιόνι που βρίσκεται στο εσωτερικό του Ναΐσκου - ειδικά την Άνοιξη που το εξωτερικό χιόνι λιώνει νωρίτερα - πιέζει τα τοιχώματα που σιγά-σιγά μετακινούνται, ενώ οι πέτρες στα ψηλότερα σημεία των πλευρικών τοίχων πέφτουν στο έδαφος. Η συντήρηση και ανατοποθέτηση αρκετών τμημάτων της ξερολιθιάς γίνεται κάθε χρόνο από Τσεριώτες, που ανεβαίνουν στη κορφή, μερικές ημέρες νωρίτερα από την εορτή του Προφήτη Ηλία, για το σκοπό αυτό.

Ο χώρος παραπλεύρως του Ναΐσκου είναι κατάσπαρτος με χαμηλά σε ύψος κτίσματα, που λίγα από αυτά διατηρούν τη σκεπή τους και μέσα από το στενό τους άνοιγμα οδηγούν σε ένα υποτυπώδες καταφύγιο. Όλα αυτά τα ασκεπή κτίσματα κατακλύζονται από προσκυνητές και αποτελούν σημείο ανάπαυσης από τη πολύωρη ανάβαση. Στα αγκωνάρια παρατηρούμε αναμνηστικές επιγραφές με αρχικά ονομάτων, όλων εκείνων που θέλησαν να αποτυπώσουν στην πέτρα το γεγονός της ανάβασής τους στη ψηλότερη κορφή της Πελοποννήσου. Χρονολογίες των ετών 1881, 1892, 1898, 1901, 1938 και αναρίθμητες άλλες, που ίσως να είναι και παλαιότερες.

Η δύσκολη μα τόσο συναρπαστική ανάβαση στο μικρό πέτρινο εκκλησάκι που στέκεται στη κορφή, αποτελεί τάμα ιερό για πολλούς πιστούς που κάθε χρόνο βρίσκονται εκεί για να τιμήσουν τον Προφήτη Ηλία, στον οποίο αποδίδονται πολλά θαύματα, όπως το παρακάτω:

«…Ο Ήλιος είχε βγει εδώ και τρεις ώρες πάνω από τον πολύκορφο Πάρνωνα. Ήταν 17 Ιουλίου του 191…κοντά στην «χάρη» του Προφήτη Ηλία, της ψηλότερης κορυφής του Ταϋγέτου. Η κυρα Βαγγελιώ ανέβαινε με τον Αράπη τις τελευταίες αγανιές της Κορυφής. Ο ιδρώτας έτρεχε «ποτάμι» μες στις βαθιές ρυτίδες του χαροκαμένου προσώπου της. Το μουλάρι αγκομαχούσε από την ανηφόρα, το βαρύ φόρτωμα και την έλλειψη οξυγόνου, που εξαντλούσαν τις δυνάμεις του. Το τάμα της έπρεπε πάνω από κάθε κούραση, να εκπληρωθεί. Το λιβάνι που μετέφερε ήταν απαραίτητο να προσανάψει την μεγάλη φωτιά στην κορυφή, την νύχτα της παραμονής της εορτής του Προφήτη.

Ο άνδρας της, ο κυρ Αλεξανδρής, σώθηκε ως εκ θαύματος από την πτώση του στις «κακιές λουκιές». Κυνηγούσε να μαντρώσει τα κατσίκια μέσα σ’ εκείνο το κακοτόπι. Αλλά, λίγο τα χρόνια, που πέρασαν πάνω στην σβελτάδα του, λίγο η αδυναμία του, λίγο το κρασάκι και δεν θα εύρισκαν ούτε το κοκαλάκι του. Ευτυχώς ο κέδρος, εκεί στο χείλος του κρημνού, έκανε το θαύμα του. Σώθηκε με λίγες εκδορές5…».

Ενενήντα και πλέον χρόνια μετά, όπως οι παλαιότεροι, ακολουθούμε το ίδιο μονοπάτι, με την ίδια δυσκολία καταβάλλοντας την ίδια προσπάθεια. Βήμα-βήμα πλησιάζουμε. Οι προσκυνητές που κατεβαίνουν μας ενθαρρύνουν από τις πρώτες στιγμές «…κουράγιο φτάσατε, βοήθειά σας, ο Προφήτης θα σας βοηθήσει να φτάσετε και να προσκυνήσετε..». Λόγια βγαλμένα μέσα από τη καρδιά άγνωστων συνανθρώπων μας, που πέρασαν τη δοκιμασία και νοιώθουν τη προσπάθειά μας.

Λόγια που προξενούν εντύπωση στα νεώτερα μέλη της παρέας μας, που με απορία ρωτούν αν τους γνωρίζουμε. Έχουν μείνει ακόμα στις μεγαλουπόλεις, εκεί που δεν λέμε καλημέρα στο συγκάτοικό μας. Η έκπληξη στα μάτια τους έκδηλη από τη ζεστασιά των λόγων ανθρώπων άγνωστων, αλλά συνοδοιπόρων, έκπληξη και αργότερα στη κορφή όπου όλοι νοιώθουν σαν μια μεγάλη παρέα. Ο επιβλητικός όγκος του βουνού μας σκεπάζει από τις πρώτες στιγμές της ανάβασης και η κορφή-στόχος ολοένα πλησιάζει. Ακούω τη Μαρία να λέει ότι το βουνό της προξενεί σεβασμό, γιατί βάζει τους δικούς του όρους για να μας δεχτεί…

Η ανάβαση ολοκληρώνεται. Μετά από μικρό διάλειμμα εντοπίζουμε το χώρο όπου θα διανυκτερεύσουμε και τοποθετούμε τα πράγματά μας. Επιτέλους η πλάτη μας είναι ελεύθερη. Προσκυνάμε στο απλό εκκλησάκι τη πέτρινη εικόνα του Προφήτη Ηλία και τον ευχαριστούμε για τη βοήθεια που ζητήσαμε και μας πρόσφερε, για να φτάσουμε στη κορφή.

Ο Ιερέας από τα Τσέρια πατήρ Σωτήρης Γουζέας, που λειτουργεί το εκκλησάκι, μας καλοδέχεται και απαντάει στις ερωτήσεις μας λέγοντας: «Ανεβαίνω στη "χάρη του" 31 χρόνια αν και τελευταία δυσκολεύομαι λιγάκι αφού είμαι 71 ετών. Κάθε φορά ζητάω τη βοήθεια του Προφήτη Ηλία και τα καταφέρνω. Με συγχωριανούς μου ανεβαίνουμε συνήθως δυο τρεις μέρες νωρίτερα και τοποθετούμε στη θέση τους τις πέτρες, από τα τοιχώματα της εκκλησίας που έχουν πέσει κατά τη διάρκεια του χειμώνα και τοποθετούμε μια τέντα για σκεπή.

Στις 19 Ιουλίου λοιπόν κάθε χρόνο, πολλοί προσκυνητές ανεβαίνουν τα μονοπάτια των δύο πλευρών του Ταϋγέτου, για να εορτάσουν το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται στη ψηλότερη κορφή του βουνού.
Πραγματική απόλαυση αποτελεί το ηλιοβασίλεμα στο Μεσσηνιακό κόλπο, ενώ η σκιά της βουνοκορφής σε σχήμα πυραμίδας, απλώνεται προς τη πλευρά του Λακωνικού κάμπου. Η ορατότητα, όταν ο καιρός το επιτρέπει, φθάνει μέχρι τη Κρήτη ενώ το δάσος της Βασιλικής και η Μάνη απλώνεται μέχρι το Ταίναρο.

Με το σούρουπο αρχίζει η προετοιμασία για το άναμμα των δυο φωτιών, μια προς τη πλευρά της Λακωνίας και μια προς τη πλευρά της Μεσσηνίας. Οι φωτιές συντηρούνται όλη σχεδόν τη νύχτα και ανάβουν με μισολιωμένα κεριά και λιβάνι που φέρνουν οι προσκυνητές. Το λιωμένο λιβάνι «κυλάει» από τα μικρά ανοίγματα του κύκλου από πέτρες και οι φλόγες χαιρετούν τις αντίστοιχες φωτιές που ανάβουν τα χωριά που βρίσκονται στις χαμηλότερες πλαγιές του βουνού. Ορατή όμως είναι αυτή των Τσερίων, στο σημείο που βρίσκεται το καλντεριμένιο μονοπάτι «Λιούτη», απ’ όπου άρχιζε η πορεία για τη κορφή μέχρι το 1979.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας απολαμβάνει κανείς ζεστή σούπα ή τραχανά από το «τάμα» κάποιου πιστού, ενώ αυτοί που έχουν ...ευλογία περιμένουν καρτερικά το ξημέρωμα προκειμένου να γευτούν ..άρτον ζωής αιωνίου . Παρατηρεί κανείς από ψηλά μικρά κινούμενα φώτα από τους φακούς των πιστών που ανεβαίνουν όλη τη νύχτα για να προσκυνήσουν και να απολαύσουν την ανατολή.

Η θερμοκρασία πέφτει, μικρές παρέες τραγουδούν, όλοι νοιώθουν μεταξύ τους γνωστοί, ενώ αναζητούν λίγο χώρο για να ξαπλώσουν στα πεζούλια από ξερολιθιά ώστε να προφυλαχθούν από το κρύο και τον άνεμο. Πολλοί ξαπλώνουν μπροστά από το εκκλησάκι στο οποίο πλέον η πρόσβαση γίνεται από ένα μικρό διάδρομο. Ο χώρος βοηθάει την ενδοσκόπηση και το προβληματισμό και αναζητάς τις αιτίες των προβλημάτων που μας επιβάλλει ο σημερινός τρόπος ζωής. Αισθάνεσαι την απεραντοσύνη του βουνού και πιστεύεις ότι αν απλώσεις τα χέρια θα πιάσεις τα άστρα.

Η καμπάνα κτυπάει στις 2 το πρωί και η λειτουργία διαρκεί μέχρι την ανατολή. Ανατολή που όλοι περιμένουν και κοιτούν προς τη πλευρά του Πάρνωνα απ’ όπου ξεπροβάλει ο ζωοδότης ήλιος, κόκκινος σαν τη φωτιά. Τότε οι άνθρωποι μετακινούνται προς τα δυτικά για να απολαύσουν στα αχνά χρώματα της αυγής το φαινόμενο της πυραμίδας. Της σκιάς δηλαδή της πυραμιδοειδούς κορφής του Ταϋγέτου που σχηματίζεται μέσα στο Μεσσηνιακό κόλπο στον ορίζοντα της δυτικής Μεσσηνίας.

Ένα μοναδικό φαινόμενο, μια στιγμή μαγική, ονειρεμένη, που αφήνει τους πάντες άφωνους. Και ξαφνικά η κορφή αδειάζει. Δεν πρέπει ν’ ανέβει ψηλά ο ήλιος γιατί η κατάβαση θα δυσκολέψει. Παρατηρούμε ανατολικά και δυτικά στις πλαγιές του βουνού, να κυλούν δυο ανθρώπινα ρυάκια, ενώ νότια διακρίνουμε το δάσος της Βασιλικής και τις βουνοκορφές της οροσειράς μέχρι το Ταίναρο, που ανάμεσά τους βρίσκεται η αδούλωτη Μάνη…και του χρόνου να μας αξιώσει ο Χριστός μας να ξανανέβουμε παιδιά στην χάρη του Θεσβίτη …και του χρόνου

του Γ. Η. Βενιζελέα

Πηγή :www.mani.org

Π.Δανιήλ Γούβαλης ....-Παππούλη μου…

Το πρωί της 11ης Ιουλίου, έφυγε από κοντά μας, ο σεβαστός και γλυκός μας πνευματικός πατέρας, Δανιήλ Γούβαλης. Ένας γνήσιος φορέας του ορθόδοξου φρονήματος και της ορθόδοξης πνευματικής Παραδόσεως. Ένας πιστός και ακάματος υπηρέτης του Θεού και των Αναγκών του ανθρώπου.

Αλήθεια, πόσοι και πόσοι δεν πέρασαν τόσα χρόνια τώρα από τη Μαλακάσα, στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που ήταν λειτουργός, Αγία που υπεραγαπούσε και υπερευγνωμονούσε, μιας και τη θεωρούσε προστάτιδά του.

Πόσοι, λοιπόν, μικροί, έφηβοι, μεγάλοι, ηλικιωμένοι, ατροφικοί στην πίστη, ψυχικά και σωματικά ανάπηροι, πλανεμένοι από αιρέσεις, δαιμονοφορούμενοι, δαιμονοκίνητοι , παθομανείς, εξαρτομανείς, άνθρωποι μετεωρισμένοι στο αβέβαιο, στο ασίγουρο και στο πουθενά, απροσανατόλιστοι, απροστάτευτοι, αταπείνωτοι, βγαλμένοι βιαίως από τον αληθινό δρόμο της ζωής, τον μόνο οδηγούντα σε σταθμούς πλήρους φωτοχυσίας και αγιασμού, δε βρήκαν στο πράο και ανεξίκακο πρόσωπο του πατρός Δανιήλ, παραμυθία, ευγενή κατανόηση και ζωτικής σημασίας δραστική και αποφασιστική παρέμβαση στα πάσης φύσεως σταυροφορούμενα προβλήματά τους.

Και όλοι τους, ανεξαιρέτως, έφευγαν από το φτωχό εκείνο εκκλησάκι, με σκιρτήματα πνευματικής αναθέρμανσης και αναγαλλιάσεως στην καρδία τους, τρέφοντας κατ’ αυτό τον τρόπο διηνεκώς στα μύχια της παρηγορημένης και επουλωμένης ψυχής τους, βαθύτατα αισθήματα σεβασμού, εκτίμησης και ακλόνητης αγάπης για τον πνευματικό τους πατέρα o οποίος τόσο συνέπασχε και συσσταυρωνόταν με τον καθένα ξεχωριστά, έτσι ώστε, κανείς να μη νιώθει μόνος στον πόνο και στη δοκιμασία.

Κάθε εξομολόγηση με τον πατέρα Δανιήλ, μεταχαλκευόταν σε μία καινούργια γέννηση, η οποία άφηνε ευρύχωρα περιθώρια για Ανάταση και Ανάσταση μα ταυτοχρόνως ορθάνοικτες τις πόρτες για τη δημιουργία όχι μιας ελπίδας ‘‘ βιαστικής ’’ και περαστικής, αλλά μιας ελπίδας στέρεης, δυναμικής και ικανής να ψηλαφά από τώρα, έστω και δειλά-δειλά, το προορισμένο και προετοιμασμένο από καταβολής του κόσμου για τον άνθρωπο, Αιώνιο και Άπειρο.

Ο πατήρ Δανιήλ, χωρίς απολύτως καμία δόση υπερβολής που την ενδυναμώνει πότε-πότε το γνωστό απόφθεγμα, “ ο θανών δεδικαίωται ”, ήταν πάνω απ’ όλα ένας ευγενής. Ένας αρχοντικός άνθρωπος. Ένας δημοκράτης !

Τόσο αθόρυβος, μα και γι’ αυτό τόσο θορυβώδης !

Τόσο απροσάρμοστος και ασυμβίβαστος στα παντός είδους θεοκτόνα και ψυχοκτόνα κελεύσματα της παράξενης εποχής μας, μα και γι’ αυτό τόσο αξιέραστος και αξιοπαρατηρήσιμος !

Τόσο αδιαπραγμάτευτος και αδιάλλακτος στην τήρηση των μοναχικών και αποστολικών του καθηκόντων, μα και γι’ αυτό τόσο αξιοπρόσεκτος και αξιομίμητος !

Εντέλει, τόσο αγωνιστής και αληθινός, μα και γι’ αυτό τόσο αγαπητός !

Γεννήθηκε το 1940, στο χωριό ‘‘ Πανουργιά ’’ της Λαμίας. Συνηθισμένος από πολύ νωρίς στη δοκιμασία και στην ταλαιπωρία, παιδί ακόμα, άρχισε να μεγαλώνει χωρίς πατέρα. Από παιδάκι, το έβλεπες να μην έχει σχέσεις με όλα εκείνα που χαρακτηρίζουν συνήθως την παιδική ηλικία. Έτσι, αντί για παιχνίδια και σκανδαλιές, προτιμούσε να απομακρύνεται για αρκετές ώρες, στα διάφορα απόμακρα μέρη της περιοχής του, ώστε να απομονώνεται και να μπορεί εύκολα να ασχολείται με το διάβασμα που τόσο αγαπούσε.

Η κλίση του, είχε αρχίσει κι όλας να φαίνεται. Μικρούλης ακόμα, το φιλάρετο και φιλομαθές του πνεύμα, έβρισκε ανάπαυση στη σιγουριά και στην ακαταμάχητη ασφάλεια την οποία ανέδυε η εντρύφηση στα κάθε είδους αναγνώσματα.

Το λάτρευε το βιβλίο ο παππούλης. Λάτρευε τη μελέτη, την ανάγνωση, την έρευνα, ασχολία στην οποία άλλωστε θα επιδιδόταν με επιστημοσύνη και μεράκι, χρόνια αργότερα ως μοναχός στη Μονή Παρακλήτου.

Συνιστά μεγίστη ανάγκη να μη λησμονηθούν οι ολονύκτιες αφιερώσεις του ψυχή τε και σώματι για τη μετάφραση της Κλίμακος του Αγίου Ιωάννου του Σιναίτου αλλά και η συγγραφή του καλυτέρου του βιβλίου ‘‘ Περίπατοι στην Αγία Γραφή ’’ που αναρίθμητο κόσμο προστάτευε και προστατεύει με την ανάγνωσή του. Είναι το βιβλίο μέσα στο οποίο εντάσσεται το υπέροχο και λαμπροφόρο εκείνο κεφάλαιο για την Άνω Ιερουσαλήμ. Σ’ αυτή την πόλη βρισκόταν σταθερά και μόνιμα προσανατολισμένη η πνευματική πυξίδα του παππούλη μας. Κι αυτόν τον υψίστης σημασίας και πλήρους ουσιαστικού νοήματος προσανατολισμό, προσπαθούσε ο πατήρ Δανιήλ να ενσταλάξει σιγά-σιγά και με διάκριση σε όλα τα πνευματικά του τέκνα, γιατί όπως χαρακτηριστικά έλεγε :

“ Δεν ήρθαμε σ’ αυτό τον κόσμο απλώς για να περάσουμε καλά. Μας περιμένει ένας κόσμος απερινόητος και απερίγραπτος στα κάλλη. ”

Έλεγε επίσης :

‘‘ Όταν κάποιος είναι καλεσμένος σ’ ένα σπίτι για κάποιο δείπνο, φτάνοντας στο μικρό χoλ του συγκεκριμένου σπιτιού κι αφού κρεμάσει το παλτό του, Δε θα περιμένει υπομονετικά, όση ώρα κι αν χρειαστεί, για να περάσει στο μεγάλο δωμάτιο του δείπνου ; ”

Έτσι μιλούσε ο γέροντας. Απλά, κατανοητά, ευκολοεξήγητα. Μ’ αυτή τη φιλοσοφία ήταν άλλωστε διανθισμένο και το περιεχόμενο των ραδιοφονικών του εκπομπών, εκπομπές που λειτουργούσαν σαν πνευματικά αγκίστρια τα οποία ‘‘ τσιμπούσαν ’’ ψυχές απ’ όλο τον κόσμο. Τα θέματά του, ποικίλα. Από τις εν λόγω εκπομπές, όλα αυτά τα χρόνια, δε σταματούσαν να παρελαύνουν εξακολουθητικά Άγιοι, Όσιοι, Μάρτυρες, Νεομάρτυρες, Προφήτες, Ασκητές, Ησυχαστές, Αγιορείτες, Μοναχοί, αλλά και λαϊκοί που η ζωή τους στιγματίστηκε από την ενεργό παρέμβαση του Θεού μέσω κάποιου θαύματος. Από το παράδειγμα αυτών, όλοι μας, αντλούσαμε περισσή δύναμη και τονωτικό κουράγιο προς ενίσχυση κάθε αγώνος.

Ξεχωριστή θέση στις εκπομπές του, κατελάμβανε ‘‘ το θαύμα ’’ το οποίο και υπεράσπιζε ο παππούλης μας με νύχια και με δόντια. Σαν τα μάτια του το πρόσεχε και το προστάτευε. Μπορεί και περισσότερο. Κι αυτό γιατί πίστευε ακράδαντα πως το θαύμα λειτουργεί για την Πίστη, όπως λειτουργεί για τη φωτιά το ενισχυτικό εκείνο ξύλο που μπαίνει μέσα της με σκοπό να τη διατηρήσει και να την κρατήσει άσβεστη.

Φωτογραφία απο το Άγιο Όρος τραβηγμένη γύρω στα 1910 ...κατά την εμφάνισή του φιλμ στην άκρη αριστερά φαίνεται η μορφή μιας μαυροφορεμένης γυναίκας ...είναι η Γερόντισσα του Όρους....Ο π.Δανιήλ έλεγε για αυτήν την φωτογραφία οτι είναι αληθινή και θαυμαστή ...πολλές φορές όμως ο ίδιος είχε ξεσκεπάσει με το χάρισμά του άλλες πλανεμένες όπως τις έλεγε τέτοιου είδους φωτογραφίες ....

Παράλληλα, επιμελούνταν και μια δεύτερη εκπομπή όλα αυτά τα χρόνια, με κεντρικό της θέμα τις παντός είδους αιρέσεις. Και σ’ αυτή την εκπομπή, ο πατήρ Δανιήλ, προσέφερε σώμα μα προπαντός ψυχή. Χρόνια στον αντιαιρετικό αγώνα, είναι τοις πάσι γνωστό πόσοι πρώην αιρετικοί τού οφείλουν την αναγέννησή τους καθώς επίσης και την αναθεωρητική τους στροφή στο καθαρό και στο ανόθευτο. Στο αμόλυντο και στο ατραυμάτιστο. Στο τελείως αψεγάδιαστο. Στο τέλειο, στο οποίο στόχευε κι ο πατήρ Δανιήλ όλα αυτά τα χρόνια κατά το ρηθέν από στόματος του Χριστού μας :

Έσεσθε ουν υμείς τέλειοι, ώσπερ ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς τέλειος εστίν. (Κατά Ματθαίον 5.48)

Πολλοί είναι αυτοί που μιλούσαν, μιλούν και θα μιλούν ακόμα περισσότερο όσο περνάει ο καιρός, για τα πνευματικά χαρίσματα αυτού του ανθρώπου. Πρόκειται για τους κυρίως ευεργετηθέντες και για όλους εκείνους που ένιωσαν βαθιά μέσα τους πως μέσα από τον παππούλη μιλούσε και ενεργούσε η Χάρις του Θεού. Αυτό δηλαδή που εκατοντάδες ανθρώπων αισθάνονταν και για τον Γέροντα του πατρός Δανιήλ, Γ. Πορφύριο.

Πράγματι, ο πατήρ Δανιήλ, ήταν διαφορετικός, ξεχωριστός, χαρισματικός!

Μα την χαρισματικότητα αυτή, δεν την ώφειλε αποκλειστικά στα ακριβά δώρα του Θεού μας.

Χαρισματικότητα εξέπεμπε και ακτινοβολούσε το ταπεινό και χαμηλό κοίταγμά του κάτω στη γη, το οποίο ισοδυναμούσε και ισοσκελιζόταν με το πιο μεστό και τρανταχτό κήρυγμα.

Χαρισματικότητα εξέπεμπε και ακτινοβολούσε η άνευ προηγουμένου διάκρισή του, η οποία του έδινε τη δυνατότητα και το προνόμιο να φέρνει τον εκάστοτε εξομολογούμενο σε πλήρη συναίσθηση και αυτοαντίληψη και γι’ αυτό σε άμεση αυτοθεραπεία. Χωρίς αυστηρότητα, ποινές ή επιπλήξεις. Χωρίς περιττές κουβέντες και λόγια παρηγορητικού τύπου. Αν επιτρέπεται η έκφραση, ‘‘ το πράγμα ερχόταν από μόνο του με τον πατέρα Δανιήλ ’’.

Χαρισματικότητα εξέπεμπε και ακτινοβολούσε η ευγενική μεταχείριση κάθε περίστασης ανεξαιρέτως. Η αλύγιστη προθυμία του, η ολοκληρωτική μέθεξη στον πόνο του Άλλου, η οντολογική του ταπείνωση, ο χαμηλός τόνος της φωνής του, το χιούμορ του, η ευαισθησία του, το φιλότιμό του που αν του έδινες κάτι, έστω και το ελάχιστο, στο ανταπέδιδε διπλάσια στα φανερά, και ποιος ξέρει το πόσο στα κρυφά, στα μυστικά με την προσευχή και τη νηστεία του.

Χαρισματικότητα τέλος, εξέπεμπε και ακτινοβολούσε η ‘‘ σκανδαλιστική ’’ συμπαράστασή του, το χωρίς διάκριση ενδιαφέρον του, ακόμα και εκείνη η χαριτωμένη προσποίηση ότι δε θυμόταν, έτσι ώστε να μη φέρνει σε δύσκολη θέση τον άνθρωπο που βρισκόταν δίπλα του στην εξομολόγηση.

Η συνείδησή του μυροβολούσε, μοσχοβολούσε και δάκρυζε από αγάπη, ακριβώς επειδή ήταν σμιλευμένη και διαμορφωμένη με βάση τις ανάγκες και τις επιταγές του κάθε άλλου ανθρώπου, του κάθε πονεμένου, του κάθε στερημένου…

Χατίρι προσπαθούσε να μη χαλάει σε κανέναν. Υπερπηδούσε κάθε εμπόδιο, ακόμα και την εύθραυστη υγεία του, για να ικανοποιεί πάντα και να μη δυσαρεστεί κανέναν και για τίποτε. Δύσκολα θα ξεχαστούν οι εκδρομές που οργάνωνε προς πνευματική τροφοδότηση και ωφέλεια αλλά και οι περίφημες εκείνες συγκεντρώσεις οι οποίες γινόντουσαν πάντα αφορμή για ανταλλαγή απόψεων και διαφόρων τοποθετήσεων, συζητήσεων αλλά και χιούμορ. Εκεί έβλεπες τον παππούλη να χαμογελάει από καρδιάς και να χαίρεται αληθινά για όλα του τα πνευματικοπαίδια. Στη γεωγραφία του προσώπου του, διέκρινες τη γεωγραφία της ψυχής του.

Το τέλος ήρθε ξαφνικά, απρόσμενα. Το γεγονός αιφνιδίασε και βύθισε στη θλίψη χιλιάδες κόσμου που κατέκλυσαν στην κυριολεξία το Ησυχαστήριο του Γέροντος Πορφυρίου στο Μήλεσι. Τα δάκρυα και η έκφραση αυτού του κόσμου κάθε ηλικίας, απεκάλυπταν με τον πιο περίτρανο και αποδεικτικό τρόπο την ευεργετική διάθεση του πατρός Δανιήλ και τις σωτήριες ενέργειές του προς ευνοϊκή διευθέτηση κάθε ζητήματος.

Στην εξόδιο ακολουθία, δεν μπορούσαν να αφήσουν ασυγκίνητο και άκαμπτο, ακόμα και τον πιο ψύχραιμο, τα κλάματα των μικρών παιδιών που φιλούσαν χωρίς δισταγμό ξανά και ξανά το ‘‘ ζεστό ’’ χεράκι του παππούλη τους . Στο τέλος ψάλλαμε όλοι το Χριστός Ανέστη κι όλων μας ο λογισμός διέσχιζε νοερά όλον εκείνο το χρόνο ο οποίος θα μεσολαβήσει για να έρθει η στιγμή του κοινού ξεσηκώματος, της κοινής Αναστάσεως.

Αμήν.

Σε έζησα λίγο. Σου χρωστώ πολλά !

Καλό ταξίδι. Καλή αντάμωση !

Καλό Παράδεισο !

Χάθηκες και έσβησες σαν την αστραπή κι η ψυχή μου έρημη δακρυσμένη γη.

Χάθηκες ανοίγοντας τ’ άσπρα σου πανιά , γι’ άλλους κόσμους ταξιδεύεις , γι’ άλλη

Αγκαλιά .

Ευχαριστούμε πολύ τον Παναγιώτη Σκοπετέα , πνευματικό τέκνο του μακαριστού π.Δανιήλ για το τόσο μεστό και έμπλεο αγάπης και ευγνωμοσύνης κείμενό του .

Το τάλαντο της ψυχής ...να σημάνει καλοκαίρι

Να ταξιδεύει ο νους και η ψυχή …σε μέρη αγιασμένα με νερό θαλασσινό και λιβάνι αγιορείτικο …μόνο έτσι μπορώ να καταλάβω την αλλαγή του καλοκαιριού ..την αύρα των διακοπών …Και εδώ στην πόλη την πολύβουη όμως ,δεν χρειάζεσαι πολλά ..αρκεί μια γραφή του Κόντογλου και ο ήχος μιας καμπάνας να σημαίνει τον εσπερινό για της ...αυριανής ημέρας τον Άγιο πρεσβευτή …. Στ’ Άγιον Όρος πήγα πολλὲς φορές. Τὴν πρώτη φορὰ κάθησα παραπάνω απὸ δυὸ μήνες κ' έκανα γνωριμία μὲ πολλοὺς πατέρες καὶ λαϊκούς, γιατί υπάρχουνε εκεί πέρα καὶ αγωγιάτες αρβανίτες, παραγυιοὶ καὶ γεμιτζήδες ποὺ φορτώνουνε κερεστέ στὰ καράβια. Στὴ Δάφνη, ποὺ είναι ἡ σκάλα ποὺ πιάνουνε τὰ βαπόρια, βρισκόντανε καὶ κάτι ψαράδες κοσμικοί, κ' εκεί γνωρίσθηκα μὲ τρείς Αϊβαλιώτες καὶ περάσαμε πολὺ έμορφα. Απὸ κεί πήγα στὶς Καρυές, μὰ δὲν κάθησα πολύ, γιατί γύρευα θάλασσα. Πήγα στὸ μοναστήρι τῶν Ιβήρων μαζὶ μὲ ένα γέροντα ποὺ πουλούσε βιβλία στὶς Καρυὲς καὶ ποὺ τὸν λέγανε Αβέρκιον Κομβολογάν. Σ’ αυτὸ τὸ μοναστήρι κάθησα κάμποσο. Πιὸ πολὺ μὲ τραβούσε ο αρσανάς, δηλαδὴ τὸ μέρος ποὺ βάζουνε τὶς βάρκες καὶ τὰ σύνεργα της ψαρικής.

Άφησα τὰ γένεια μου, τὰ ξέχασα όλα καὶ γίνηκα ψαράς.Έτρωγα, έπινα, δούλευα, κοιμώμουνα μαζὶ μὲ τοὺς ψαράδες ποὺ ήτανε όλο καλόγεροι, οι πιὸ πολλοὶ Μπουγαζιανοί, δηλαδὴ απὸ τὰ μπουγάζια της Πόλης. Τί ξέγνοιαστη ζωὴ ποὺ πέρασα! Ιδιαίτερη φιλία έδεσα μὲ τρεις. Ό ένας ήτανε ως εικοσιπέντε χρονώ, καλὴ ψυχή, φιλότιμος, στοχαστικός, πρόθυμος στὸ κάθε τί κ' είχε καλογερέψει απὸ μικρός: τὸν λέγανε Βαρθολομαίο. Ο άλλος ήτανε ως σαράντα χρονών, ψαρὰς απὸ τὸ χωριό του, κοντόφαρδος, απλός, ήσυχος, λιγομίλητος, άκακος, «πτωχὸς τω πνεύματι», ταπεινὸς καὶ τὸν λέγανε Βασίλειο. Ο άλλος ήτανε γέρος σὰν τὸν άγιο Πέτρο, γελαζούμενος, χωρατατζής καὶ τὸν λέγανε Νικάνορα.

Ο Βαρθολομαίος διάβαζε καὶ βιβλία μὲ ταξίδια θαλασσινά. Ανάμεσα σὲ άλλα είχε στὸ κελλί του καὶ δυὸ τρία βιβλία του Ιουλίου Βέρν. Μ' αυτὸν ψαρεύαμε αστακούς. Έβγαζε καὶ κοράλλια καὶ μου έδειχνε πώς νὰ τὰ ψαρεύω. Ο αρσανάς ήτανε ένα σπίτι μακρύ, χτισμένο απάνω στὴ θάλασσα μέσα σ’ έναν κόρφο ποὺ τὸν αποσκέπαζε ένας κάβος καὶ γιὰ κεραμίδια είχε μαύρες πλάκες. Μπροστὰ είχε κάτι ξέρες ποὺ σκάζανε οι θάλασσες όποτε έπερνε βοριάς, κι απὸ πάνω κατεβαίνανε τὰ βράχια φυτρωμένα μὲ μυρσίνες, μὲ πουρνάρια καὶ κάθε άγριο χαμόδεντρό. Ο αρσανάς είχε πεντέξη κάβιες αραδιασμένες καὶ μπροστὰ είχε ένα χαγιάτι ποὺ ακουμπούσε σὲ κάτι δοκάρια απὸ αγριόξυλα. Εκεί μέσα κοιμόμαστε. Απὸ κάτω είχε κάτι χαμηλὲς καμάρες καὶ μέσα στὶς καμάρες τραβούσανε τὶς βάρκες. Τὰ δίχτυα τὰ απλώνανε απάνω στὰ μπαρμάκια του χαγιατιού. Εκεί ποὺ κοιμόμαστε ακούγαμε απὸ κάτω μας τὴ θάλασσα ποὺ έμπαινε μέσα στὶς καμάρες καὶ κυλούσε τὰ χαλίκια καὶ μας νανούριζε. Παλιὰ εικονίσματα ήτανε κρεμασμένα μέσα στὸν αρσανά κ' έκαιγε ακοίμητο καντήλι.

Άφησα υγεία στοὺς Ιβηρίτες καὶ τράβηξα μὲ τὰ πόδια καὶ πήγα στὸ μοναστήρι του Καρακάλου. Κ' εκεί πέρασα πολὺ καλά• οι πατέρες μὲ είχανε σὰν δικό τους. Αυτὸ τὸ μοναστήρι είναι κοινόβιο καὶ τότες είχανε ηγούμενο έναν άγιο άνθρωπο, τὸν Κοδράτο, γέροντα ήσυχον, ειρηνικόν, ποιμένα αληθινόν, η καταγωγή του απὸ τὰ Αλάτσατα. Ο αρσανάς του Καρακάλου ήτανε επίσημος, ένας βυζαντινὸς πύργος χτισμένος απάνω σ’ έναν βράχο. Κάθησα κ' εκειπέρα κάμποσες μέρες. Απὸ κεί πήγα στὸ Μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας, ποὺ βρίσκουνται πολλὰ κειμήλια κ' οι θαυμαστὲς αγιογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός. «Τότε σηκώνεσαι καὶ σύ, καὶ πέρνεις καὶ τὴν ράβδαν, περιπατείς καὶ έρχεσαι εις τὴν αγίαν Λαύραν. Καὶ αναπαύεσαι, εκεί, όσον καιρὸν θελήσεις, όσον νὰ εύρεις συντροφιὰν καὶ πλοίον νὰ κινήσεις». Απὸ κεί λοιπὸν επήρα κ' εγὼ τὴν ράβδαν καὶ τράβηξα νὰ πάγω στὰ Καψοκαλύβια. Μαζί μου ήρθε κ' ένας απλοϊκὸς καλόγερος, ψηλὸς κι αδύνατος μ' όλο ποὺ ήτανε ψωμάς στὸ μοναστήρι. Τὸ μονοπάτι περνά απὸ άγια κ’ έμορφα μέρη, ως ποὺ φτάνει απάνω απὸ κάτι θεόχτιστους κάβους, ποὺ κοιτάζουνε κατὰ τὴ νοτιά, στ' ανοιχτὸ πέλαγο. Απὸ τὸ μέρος της στεριάς στέκεται απάνω απὸ τὸ κεφάλι σου ο Άθωνας. Σ' ένα μέρος βλέπεις τὴν ποδιὰ του βουνού ποὺ στέκεται κοφτὴ απάνω απὸ τὴ θάλασσα, σὰν να ναι κομμένη μὲ τὸ μαχαίρι, λὲς καὶ ξεκόλλησε πρὸ λίγη ώρα ένα κομμάτι βουνὸ κ' έπεσε στὴ θάλασσα. Κι αληθινά, όπως μου είπανε πιὸ ύστερα οι Καψοκαλυβίτες, κόπηκε τὸ βουνὸ μιὰ μέρα στὰ 1900, κ' έπεσε μονοκόματο στὴ θάλασσα καὶ πλάκωσε δυὸ τρία ψαραδόσπιτα μὲ καμιὰ δεκαριὰ πατέρες. Ο σεισμὸς κούνησε όλη τη Μακεδονία. Στὰ Καψοκαλύβια κάθησα πιὸ πολὺν καιρὸ απὸ τ’ άλλα τὰ μοναστήρια. Τόσο δικό τους μὲ είχανε οι πατέρες, ποὺ όποτε κάνανε σύναξη έπρεπε νὰ καθήσω κ' ἐγὼ στὸ συμβούλιο ποὺ συζητούσανε «τὰ της σκήτεως». Μ' έχουνε γράψει καὶ στοὺς ιδρυτὰς καὶ μὲ μνημονεύουνε μετὰ της συμβίας καὶ των τέκνων. Ιδιαίτερη φιλία έδεσα μὲ τὸν πάτερ Ισίδωρο, ποὺ μ' είχε στὸ κελλί του. Άλλη φορὰ έγραψα πολλὰ γιὰ δαύτον. Τότες ήτανε ως τριανταπέντε χρονών κ' είχε γιὰ δόκιμο τὸν μπάρμπα Χαράλαμπο απὸ τὸ Καστελόριζο, ως εβδομήντα χρονών, τελώνιο της θάλασσας, ποὺ έζησε φουΐστρος στὰ βαπόρια καὶ ταξίδευε ίσαμε τὸν Κίτρινο ποταμὸ της Κίνας.

«… Είχε έρθει μια μέρα στα Καψοκαλύβια ένας καλόγερος από κάποιο ψαραδόσπιτο που ήταν ανάμεσα στον κάβο Σμέρνα και στα Καψοκαλύβια, και τον φιλοξένησε ο πάτερ Ισίδωρος και γνωρισθήκαμε. Τον λέγανε Νείλο, κ΄ ήτανε Μυτιληνιός. Φεύγοντας με προσκάλεσε να πάγω στο κελί του. Σε δύο τρεις μέρες, πήγα. Στο Όρος βλέπει κανείς πολλά ασυνήθιστα πράγματα και χτίρια, πλην το κελί του πάτερ Νείλου ήτανε από τα πιο παράξενα. Σε αυτό το μέρος κατεβαίνανε δύο ραχοκοκαλιές από βράχια και κάνανε δύο κάβους που τραβούσανε βαθιά στην θάλασσα, ο ένας πολύ κοντά στον άλλον, τόσο, που έλεγες πως το νερό που βρισκότανε ανάμεσα τους ήτανε ποτάμι κι όχι θάλασσα. Εκεί που έσμιγε ο ένας κάβος με τον άλλον, σηκωνόντανε δυό ράχες από βράχια κι ήτανε τόσο κοντά, που σκοτείνιαζε εκείνο το μέρος, ας έλαμπε ο ήλιος το καλοκαίρι. Σ΄ αυτό το μέρος, μέσα σ΄ αυτή την τρύπα, ήτανε χτισμένος ο αρσανάς του πάτερ Νείλου. Τα νερά ήτανε άπατα και σκοτεινά μέσα σε κείνο το κανάλι. Το σπίτι τόχανε χτισμένο λίγο παραπάνω από την θάλασσα, θεμελιωμένο στο βράχο, με χαγιάτια και με καμάρες, όπως συνηθίζεται στο Όρος από τα παληά χρόνια, με μαύρες πλάκες αντί για κεραμίδια. Λίγο παραπάνω ήτανε χτισμένη η εκκλησιά, μικρή, με σκαλιστό τέμπλο και με όλα τα καθέκαστα. Αποπάνω κρεμότανε ένα βουνό δασωμένο και στην κορφή είχε ένα βράχο απότομο, μ΄ ένα σπήλαιο. Σ΄ αυτό το σπήλαιο ασκήτευε προ λίγα χρόνια ένας γέροντας που στάθηκε στα νιάτα του οπλαρχηγός στην Μακεδονία. Τώρα είχανε φωλιάσει όρνια μέσα στην σπηλιά και τάβλεπα που πέρνανε βόλτες γύρω στη ράχη. Ο Νείλος και η συνοδεία του είχανε δυό τράτες και δυό βάρκες. Ήτανε εφτά – οχτώ νοματέοι, πέντε μεγάλοι και δυό τρία καλογέρια. Όλοι τους ήτανε ηλιοκαμένοι, μαύροι σαν αραπάδες. Ο πάτερ Νείλος είχε απάνω του μια ησυχία και μιαν απλότητα που σε έκανε να τον αγαπήσεις και να τον σεβαστείς. Λιγόλογος, μα ολοένα ήτανε χαμογελαστό το πρόσωπο του, με κάτι χείλια χοντρά σαν του αράπη, με μαύρα και πυκνά γένεια, που φυτρώνανε κάτω από τα μάτια του και σκεπάζανε τα μάγουλα του. Με τη σκούφια που φορούσε ήτανε ίδιος βαβυλώνιος. Ξυπόλητος, όπως δα ήτανε όλοι τους, φορούσε απάνω ένα σκούρο πουκάμισο και κάτω ένα βρακί ανατολίτικο ίσαμε τα γόνατα. Τις μέρες που κάθησα εκειπέρα, ο Νείλος κ΄ ένας δόκιμος δεν πηγαίνανε με την τράτα για να μου κρατήσουνε συντροφιά. Ήτανε κ΄ ένας γέρος, πάτερ Αθανάσιος, που φύλαγε πάντα το σπίτι. Σαν γυρίζανε από το ψάρεμα βγάζανε τα ψάρια έξω και αφού διαλέγανε λίγα χοντρά για να φάμε, κι άλλα για πάστωμα, τα ψιλά τα κάνανε ένα σωρό και τα αφήνανε να σιτέψουνε για να τα΄ αλατίσουνε. Από τα χοντρά παστώνανε πολλούς ροφούς, νάχουνε το χειμώνα. Ψιλά, μαρίδα και σαρδέλλα, παστώνανε πολλά βαρέλια και τα στέλνανε στη Σαλονίκη. Καθόντανε σταυροπόδι γύρω στο σωρό και παστώνανε. Όλο το σπίτι μύριζε μια τέτοια ψαρίλα, που στην αρχή γυρίζανε άνω κάτω τα στομάχια μου. Μα σιγά σιγά συνήθισα και δεν καταλάβαινα την ψαρίλα σχεδόν ολότελα. Συλλογιζόμουνα κιόλας πως έτσι θα μυρίζανε κι ο Χριστός κ΄ οι απόστολοι. Οι άνθρωποι κ΄ ότι έπιανες, όλα μυρίζανε ψαρίλα. Ακόμα και μέσα στην εκκλησιά ένοιωθες αυτή τη μυρουδιά. Τις ώρες που λείπανε οι άλλοι στο ψάρεμα, κουβεντιάζαμε με τον πάτερ Νείλο για θρησκευτικά και για τα ιστορικά του σπιτιού του, τι φουρτούνες περάσανε, τι θεριόψαρα συναντήσανε, τι καΐκια βουλιάξανε από τότες που κάθησε σ΄ αυτό το μέρος κι άλλα λογιώ λογιών. Άλλη φορά πάλι, εκεί που καλαφάτιζε μια βάρκα τραβηγμένη έξω, έψελνε με τη γλυκειά φωνή του, κ΄ έκανε τον δεξιό ψάλτη κι εγώ τον αριστερόν. Λέγαμε τις Καταβασίες της Μεταμορφώσεως (γιατί ήτανε εκείνες οι μέρες του Αυγούστου) «Χοροί Ισραήλ αήκμοις ποσί, πόντον ερυθρόν και υγρόν βυθόν διελάσαντες», τα Πασαπνοάρια με το δοξαστικό «Παρέλαβεν ο Χριστός τον Πέτρον και Ιάκωβον και Ιωάννην», κι ύστερα λέγαμε αργώς και μετά μέλους το Κοινωνικό «Εν τω φωτί της δόξης του προσώπου σου, Κύριε, πορευόμεθα εις τον αιώνα». Στο τέλος όμως ψέλναμε πάντα το «Ευλογητός ει Χριστέ ο Θεός ημών, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το πνεύμα το άγιον, και δι΄ αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε, δόξα σοι». Δεν μπορώ να παραστήσω το πόσο συγκινημένη ήτανε η καρδιά μου σαν άκουγα να ψέλνει ο ψαράς ο πάτερ Νείλος, ξυπόλητος, με το κατραμωμένο βρακί, με τα φύκια κολλημένα πάνω στα γυμνά ποδάρια του, να ψέλνει με κείνη την αρχαία μελωδία και να λέγει στίχους Ιαμβικούς, και παραπέρα ν΄ αφρίζουνε τα παμπάλαια ελληνικά κύματα κι ο αγέρας να βουΐζει πανηγυρικά απάνω στα θεόχτιστα βράχια και στα δέντρα! Μα η πιο βαθειά κι η πιο παράξενη συγκίνηση μ΄ έπιανε την Κυριακή και τις άλλες γιορτινές μέρες που λειτουργούσε ο πάτερ Νείλος ο ψαράς και γινότανε ιερέας του Υψίστου, αυτός που τον έβλεπα τις άλλες μέρες ν΄ αλατίζει ψάρια, να καλαφατίζει βάρκες, να ματίζει σκοινιά, να γραντολογά καραβόπανα, να βολεύει άγκουρες, να μπαλώνει δίχτυα, μαζί με τη συνοδεία του! Και στη λειτουργία γινότανε σαν πατριάρχης, με το επανωκαλύμμαυχο, με το χρυσό φελόνι, με τα επιμάνικα, με το επιγονάτιο, και δεότανε μυστικώς μπροστά στην αγία Τράπεζα «υπέρ των του λαού αγνοημάτων», «ως ενδυόμενος την της ιερατείας χάριν». Ω! Τι εξαίσια και φρικτά μυστήρια έχει η ταπεινή ορθοδοξία μας! Μα η καρδιά μου δάκρυζε αληθινά από άγια χαρά κι από κατάνυξη, σαν στρώνανε για να φάμε και ευλογούσε την τράπεζα ο πάτερ Νείλος με τα θαλασσοψημένα δάχτυλα του, ενώ γύρω στεκότανε με σταυρωμένα χέρια εκείνοι οι απλοί ψαράδες, κουρασμένοι, θαλασσοδαρμένοι, ξεχασμένοι από τον κόσμο μέσα σε κείνη την καταβόθρα. Κι έλεγε με την ταπεινή φωνή του ο πάτερ Νείλος «Χριστέ ο Θεός, ευλόγησον την βρώσιν και την πόσιν των δούλων σου, ότι άγιος ει πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων», ενώ μας απόσκιαζε η πλώρη του τρεχαντηριού κ΄ η αρμύρα ερχότανε από το βουερό το πέλαγο».

Φώτης Κόντογλου Καλοκαίρι στὸ Ὄρος Περιοδ. «Νέα Ἐστία», τεῦχος 875, Ἀθῆναι 1963.